Tonya’yı süt ürünlerinde merkez yapan 55 yıllık kooperatifin kapanmasının hayvancılıkla geçimini sağlayan yöre halkının hayatını büyük oranda etkilemesi bekleniyor.
Trabzon’un Tonya ilçesinde 55 yıllık Tonya ve Bütün Köyleri Tarımsal Kalkınma Kooperatifi (Tonya-Koop) Süt Fabrikası iki hafta önce süt alımlarını durdurdu ve fabrikanın kapatıldığı açıklandı. Ürettiği tereyağı 2018 yılında Türk Patent Kurumu tarafından coğrafi işaret belgesi ile tescillenen kooperatif, borçlar nedeniyle daha fazla varlığını sürdüremedi. İlçede çoğunluğu geçimini hayvancılıkla sağlayan halk fabrikanın kapatılmasına tepki gösteriyor.
Trabzon’un “Küçük Hollanda” denilen Tonya ilçesinde kan davalarının en yoğun yaşandığı bir dönemde bir örgütlenme ve aydınlanma hikayesi olarak kuruldu Süt Kooperatifi. Meşhur Tonya Tereyağı’nın üretildiği topraklarda Süt Kooperatifi sayesinde ilçe halkı hayvancılıktan ekonomik gelir elde etmeye başladı. Daha önce geçimlik yapılan hayvancılığın gelire dönüşmesiyle o dönem 25 bin kişinin yaşadığı ilçede Jersey ineklerin sayısı 50 bine, günlük üretilen süt miktarı 100 bin tona ulaştı.
Merkeze uzak olması, kan davaları ve ölümlü olaylar yaşanması sebebiyle 1960’lı yıllarda ülkedeki devrimci, ilerici, aydın-memur kesimlerinin sürgün yeri olan ilçede dönüşüm gelen bu ilerici kesimle başladı.
SÜRGÜN ÖĞRETMEN İLÇEYİ KOOPERATİF FİKRİNDE BİR ARAYA GETİRDİ
O dönemde ilçeye sürgün edilenlerden biri de Balıkesir’den gelen Muhittin Göksoy’du. İlçede tarımın kısıtlı, hayvancılığın da ilkel yöntemlerle yapıldığını gören Göksoy, Tonya’da 50 yılı aşkın süre boyunca bir çok ailenin geçimini sağlayan, çocukların okumasına imkan veren Tonya Süt Kooperatifi’nin yolunu açan kişi oldu. İlçede memurlarla, veterinerlerle, belediye başkanıyla bir araya gelen ve fikrini anlatan Göksoy, 1968’de fikirsel temelleri atılan köklü kooperatifin kuruluşunda büyük emek harcadı.
