Enflasyonda gıdanın payı uzun zamandır %25 civarında. Tarım ülkesinde gıda enflasyonunu çözemiyoruz. Çayın ülkesinde bir bardak çay cafélerde 30-40 TL bandında. Zeytinin, portakalın, fındığın ülkesinde raflarda en pahalılardan biriyiz.
Mazot, elektrik, su dışında don, kuraklık, dolu maliyeti var. Kredi, sigorta, gübre, tohum, tarım ekipmanları, ilaç cabası. Tüm bunlara rağmen üretici çoğu zaman kazanıyor. Ancak aracı, nihai satıcı lojistik, stok, fire maliyetine rağmen üreticiden çok daha fazla kazanıyor.
Balıkçılık, arıcılık, hayvancılık tarım gibi farklı bir uzmanlık alanı. Bir de iklim krizimiz var malum. Biyodinamik, organik, ekolojik, susuz, topraksız, endüstriyel, bir sürü tarım çeşidi var. Sezonsallık, hasat önemli kriterler.
Gıda sürdürülebilirliği önemli
COVID-19, Rusya-Ukrayna Savaşı ve Türkiye’nin arabuluculuğunda dünyanın aç kalmaması için yapılan BM gözetimindeki tahıl anlaşması net olarak gösterdi ki gıda sürdürülebilirliği en az gıda güvenliği kadar önemli.
TÜİK’e göre 2023 yılında su ürünleri üretimi %18.6, kırmızı et üretimi %8.8 artmış. Ancak büyükbaş hayvan sayısı %2.6 azalarak 16 milyon 583 bin baş olmuş. Traktör sayımız 1.5 milyon civarı. Tarım alanımız 38 milyon hektar. Hayvan sayımızda ve tarım alanında bir azalma var. Macaristan Saint André kasabasında Postabank’ı görünce “bizde neden olmasın” demiştim. O zaman Körfezbank’ta çalışıyordum. Adana Pozantı’da PTT şubesini görünce fikir filizlendi ve “Posta, Banka, Lojistik” üçlemesini yazdığım bugünkü PTTBank süreci 2000 yılında başlamış oldu.
Tarım için Ziraat Bankası, esnaf için Halkbank, vakıflar için Vakıfbank ne kadar önemliyse kırsal alan, bankasız kesimler, finansa erişim, finansal kapsama için PTTBank bir o kadar önemli. 5000’den fazla, en ücra köşede bulunan bir dağıtım kanalı PTT. Mesela DHL’in sahibi dünyada Deutsche Post.
Tarım ve esnaf/KOBİ kartlarının lisansı sadece TROY olmalı
Türkiye Tarım Kredi Kooperatifleri Merkez Birliği ile PTT’nin çıkardığı Tarım Kredi Ortak Kart projesi bu yüzden çok önemli. Türkiye’nin en büyük esnaf, KOBİ ve çiftçi/üretici tarım kart portföyünü yönettim. Bizim bankalarımızdaki know-how ve fintek kullanımı dünyada yok. Tarım ve esnaf/KOBİ kartlarının lisansları mutlaka sadece TROY olmalı.
