İrfan Donat: Veganlığın geleceği iştah kabartıyor

Bitki bazlı gıdaların küresel ekonomik büyüklüğü 35 milyar dolara koşuyor. Vegan ürünler açısından Avrupa en büyük pazar konumunda.

Aslında bu yazıyı kasım ayının ilk haftası yazmamız gerekiyordu. Sebebi ise 1 Kasım’ın Dünya Vegan Günü olması… Gündem o kadar yoğun ki, gözden kaçırmışız (Tabii bu bir mazeret olamaz). Ama bizi takip eden dikkatli okurlarımız sağ olsun. Her fırsatta tarım ve gıda sektörüne farklı açılardan bakmaya çalıştığımız için memnuniyetlerini iletirken, hemen arkasına da “Vegan kültürü ve trendini” görmezden geldiğimiz şeklinde bazı eleştirileri de iliştirmeyi ihmal etmediler.Hayvancılık tarafındaki gelişmeleri birçok kez detaylı şekilde yazdığımızı hatırlatan bazı okurlarımız, bitki bazlı protein üretimi ve tüketimine yönelik gelişmelerin de göz ardı edilmemesi gerektiğini savunuyorlar. Haklılar da…

Dünya Sağlık Örgütü’nün ‘Sağlık Araştırma Raporu’nun küresel meyve çeşitliliği ve sebze tüketimi bölümüne göre, son 10 yıl içinde 40 yaş altındaki tüketiciler sebze tüketimlerini yüzde 52 artırdı.

Aslında bundan iki yıl önce bir yazımızda tüketim trendlerinde veganizmin yükselişte olduğunu ve bitki bazlı gıda talebinde hızlı bir artış yaşandığını veriler eşliğinde paylaşmıştık. Tabii o günden bu yana sektörde kayda değer gelişmeler oldu. Son çalışmalara göre, dünyada 88 milyon civarı vegan tüketici olduğu tahmin ediliyor. Bu da dünya nüfusunun yaklaşık yüzde 1’i civarı demek. Vegan nüfusun dörtte üçü kadınlardan oluşuyor.

2030 beklentisi en az 60 milyar dolarlık pazar

Uluslararası vegan ve vejetaryen ürün ve hizmet etiketleme kuruluşu V-Label ve pazar araştırma ve danışmanlık şirketi FMCG Gurus’un 2022’de gerçekleştirdiği pazar araştırmasına göre Türkiye’de her 1000 kişiden 30’u vegan. Küresel bitki bazlı gıda pazarının mevcut ekonomik büyüklüğünün 30-35 milyar dolar arasında olduğu tahmin ediliyor.

Dünyada toplam vegan tüketici sayısı, 88 milyon

Bu konuda farklı pazar araştırmaları olduğu için net bir rakam söyleyebilmek güç ama yıllık bazda bileşik yüzde 9-10 arası bir büyüme performansı sergileyen vegan pazarında 2030 ve sonrasına dair tahminler sektör açısından iştah kabartıcı. Kimi muhafazakar tahminlere göre gelecek yedi yılda pazarın büyüklüğü 60 milyar dolara yaklaşacak; bazı raporlar ise 70 milyar doları aşacağını öngörüyor. Bloomberg Intelligence’ın güncellenmiş tahminine göre ise küresel bitki bazlı ürünler pazarı önümüzdeki 10 yılda 166 milyar dolar büyüklüğe ulaşabilir. Burada itici gücün bitki bazlı proteinli ürünler olması öngörülüyor.

V-Label’a göre, küresel bitkisel bazlı gıda pazarının yıllık yüzde 9 gibi bir büyüme göstermesi beklenirken, sadece protein tarafındaki artış performansının yüzde 18 seviyelerinde gerçekleşeceği öngörülüyor.

Dünya Sağlık Örgütü’nün ‘Sağlık Araştırma Raporu’nun küresel meyve çeşitliliği ve sebze tüketimi bölümüne göre, geçen 10 yıl içinde 40 yaş altındaki tüketiciler sebze tüketimlerini yüzde 52 artırdı.

2021’de 500 bini aşkın tüketici vegan harekete katılırken, 2022’de 629 binden fazla tüketici menülerine karnabaharlı pizza, etsiz burger ve sebze köfteleri gibi en çok ilgi gören vegan tarifleri ekledi.

Bitki bazlı gıdaların küresel satışlarını artıran temel motivasyonun gerekçelerini şu şekilde özetlemek mümkün: Bilinçli tüketicilerin sağlıklı beslenme tercihi, endüstriyel gıda üretiminin ekolojik yan etkileri, hayvan refahına ilişkin artan etik hassasiyet…