Vahap MUNYAR
Pınar Su İçecek Genel Müdürü Hüseyin Karamehmetoğlu, Mayıs ayı sonlarına doğru Ambalajlı Su Üreticileri Derneği’nin (SUDER) Yönetim Kurulu Başkanlığına yeniden seçildikten sonra geçenlerde sohbet için buluştuk.
Buluşmaya giderken geçen yıl Nisan ayındaki sohbetimizden notlara baktım:
- Türkiye’de kişi başına ambalajlı su tüketimi yıllık 2020’de 126 litre idi.
- 2021’de 131 litreye ulaştı.
- 2022’de 139 litre olmasını bekliyoruz.
Hüseyin Karamehmetoğlu’na bu verileri anımsattım, son durumu paylaştı:
- 2021: Kişi başına 58 litre PET ve cam, 73 litre damacana olmak üzere toplam 131 litre ambalajlı su tüketimi gerçekleşti.
- 2022: Kişi başına 60 litre PET ve cam, 65 litre damacana olmak üzere 125 litre su tüketildi. Beklentimiz 139 litreye çıkmasıydı, olmadı.
- 2023: Bu yıl kişi başına 61 litre PET ve cam, 65 litre damacana olmak üzere 126 litre tüketim bekliyoruz.
Ambalajlı su tüketimindeki düşüşte evlere arıtma cihazlarının takılmasının önemli rol oynadığını belirtti:
- Evlerde arıtma cihazı kullanımı hızla yaygınlaştı. Ülkemizdeki hanelerin yüzde 30’unda arıtma cihazı olduğunu tahmin ediyoruz. Yani, 7 milyonu aşkın hanede arıtma cihazı var. İstanbul, İzmir ve Ankara’da bu oran yüzde 50’yi buluyor.
Arıtma cihazlarının evlerde damacana su kullanımını olumsuz etkilediğini kaydetti:
- Damacana tarafı yüzde 9.5 dolayında geriledi. PET şişe tüketimi 2022’de biraz düşmüştü. Bu yıl küçük de olsa bir büyüme söz konusu.
Bu noktada ambalaj ve nakliyedeki maliyet artışlarına değindi:
- Damacananın içindeki 19 litre suyun bedeli 60-70 kuruş idi, şimdi 90 kuruş. Hadi 1 lira diyelim. Yani, 1 liralık 19 litre su, damacananın içinde 50-55 liraya çıkıyor. Cam şişede fiyat 70 lirayı buluyor.
Su fiyatında nakliye etkisine İstanbul’dan örnek verdi:
- İstanbul’un Avrupa yakasında damacana su, Anadolu yakasına göre 4-5 lira daha pahalı. Köprü geçiş bedeli de maliyeti etkileyen önemli kalemler arasında yer alıyor.
Bu yılın ilk yarısı sonu itibariyle damacana maliyetleri ile ilgili bazı kalemleri şöyle sıraladı:
- Genel üretim maliyeti 12-17 lira
- Fabrikadan satış noktasına taşıma maliyeti 9.5-14 lira
- Perakende satış bayisi servis maliyeti 18.5-24 lira arasında değişiyor.
Sektörün pazar verilerini paylaştı:
- 2021: Türkiye’de su pazarı 11.1 milyar litreye ulaştı. Bunun 6.2 milyar litresi damacana sudan oluştu. Ambalajlı su sektörünün toplam cirosu 9.3 milyar lirayı buldu.
- 2022: Ambalajlı su pazarı yüzde 3.97 küçüldü, 10.7 milyar litreye geriledi. Bunun 5.5 milyar litresi damacanadan oluştu. Sektörün toplam cirosu 17.2 milyar liraya ulaştı.
- 2023: Bu yıl Türkiye ambalajlı su pazarının 10.7 milyar litre olmasını bekliyoruz. Bunun 5.5 milyar litresi yine damacanadan oluşacak. Sektörün toplam cirosunun 23.6 milyar liraya ulaşacağını öngörüyoruz.
- Sektörde toplam 389 marka ruhsatlı faaliyet gösteriyor. Sektör yüzde 36 kapasite ile çalışıyor. Yani, arz konusunda sıkıntımız yok. Maliyet enflasyonu sıkıntısı yaşıyoruz. Ayrıca yıkıcı bir rekabet de söz konusu.
Arıtma cihazları konusuna yeniden döndü:
- Su arıtma cihazlarının tanıtımında kullanılan hiçbir bilimsel dayanağı bulunmayan yöntem ve söylemler tüketicilerin endişelenmesine yol açıyor.
