OGM’nin son verilerine göre, 2022’de 13 bin hektara yakın ormanlık alan kül oldu. İktidar geçen yıllarda olduğu gibi seyirci kalmayı sürdürürse bu yıl bilanço yine çok ağır olacak. ‘Yanmayan’ alanlar ise sermayenin kullanımına açıldı. 20 bin 615 hektar ormanlık alan ormancılık dışı faaliyete açılırken yaklaşık 47 bin futbol sahası büyüklüğünde orman yok edildi.
Havaların ısınmasıyla birlikte orman yangınları haberleri peş peşe gelmeye başlarken Orman Genel Müdürlüğü (OGM) 2022 yılının ormancılık istatistiklerini yayımladı. Uzmanların tüm uyarılarına rağmen alınmayan önlemler nedeniyle geçen yıl, 12 bin 799 hektar ormanlık alan kül oldu. 20 bin 615 hektar büyüklüğünde ormanlık alan ise ormancılık dışı faaliyete açıldı. Böylece resmi kayıtlara göre, toplamda 33 bin 414 hektarlık ormanlık alan 2022 yılında yok edildi. Kaybedilen ormanlık alanın büyüklüğü yaklaşık 47 bin futbol sahasına denk geliyor. Yangınlara karşı önlemler alınmazsa ve projeler bu hızda sürerse 2023’ün bilançosu daha da ağır olabilir.
2009-2020 yılları arasında 80 bin hektar ormanlık alan yanarken, 2021’de sadece bir sene içerisinde 140 bin hektar ormanlık alan kül oldu. 2022’de bu sayı 12 bin 799’a düşse de son 10 yılda yanan alan miktarı açısından ilk 3’te yer alıyor.
BÜTÇE DÜŞÜRÜLDÜ
İklim krizi orman yangınları tehdidi büyütürken OGM çözümü düşürmekte buldu. OGM, 2023 Yılı Performans Programında, 2023 yılında orman yangınlarıyla mücadele için ayrılan bütçe 10 milyar 224 milyon TL. Ancak geçtiğimiz 2022 yılında orman yangınlarıyla mücadele için harcanan tutar 12 milyar 384 milyon TL.
Diğer bir sorun ise hâlâ bekleyen ihaleler. OGM’nin yangın söndürme işini taşerona devretmesi mevcut haliyle tepki çekerken ihalelerin dahi yapılmaması hazırlıksız olduklarını bir kez daha ortaya koydu. Yangın sezonu 1 buçuk ay önce açılmasına rağmen, çok sayıda bölgenin yangın söndürme ihaleleri hâlâ tamamlanmış değil.
HAZIR DEĞİLİZ
Uzmanlar iktidarın geçmiş yıllardan hâlâ ders çıkarmadığına dikkat çekiyor. Orman Mühendisi Vehbi Tutmaz, orman yangınları için rutin hazırlıklar yapıldığını ancak yeterli olmadığını ifade etti. Eğitimlerin yetersiz olduğuna dikkat çeken Tutmaz, “Hizmete başlayamadan 9 Eylül Üniversitesine devredilen İzmir- Buca işçi Eğitim Merkezi gibi modern bir eğitim merkezin acilen faaliyete başlamasına ihtiyaç vardır. Bir çok yerde gerekli ve yeterli eğitim alınamaması sonucu yangınlara etkin müdahale edilemeyeceği gibi, yaralanma ve can kayıpları da yaşanması olasıdır” dedi.
DÜZENLEME ŞART
Yangınlar için AFAD, OGM gibi ilgili kurumların, yerel idarelerin, STK’lerin ve orman içinde yaşayan insanların birlikte çalışmalarına fırsat verecek bir yasal düzenlemeye de ihtiyaç olduğuna belirten Tutmaz, personel eksikliğine dikkat çekti: “2023 yılında OGM yaklaşık 4 bin 150 adet araç ve iş makinesi ile yangınlara müdahale etmesi planlanmıştır. Hava araçları sayısında ise nispi bir artış vardır. Burada asıl sorun yer araçlarındaki personelin sayısal yetersizliği ve eğitim eksikliği olarak değerlendirilmektedir. Yangın harcamalarının üç katı kadar bir oranda hava araçları gideri düşünülmüştür. Harcama kalemlerinin belirlenmesinde deneyimli personelin gerçekçi görüşlerinin alınması ve uygulamanın bu yönde yapılması artık zorunlu bir hal almıştır. Yangına müdahale eden unsurların sayısal yetersizliği ile eğitim eksikliği yanında yangınların önlenmesinde ne oranda verimli olacaklarının yeterince incelenmesi, değerlendirilmesi, planlanması ve uygulanması acilen gereklidir.”
Orman yangınları sezonu her açıldığında toplumda büyük bir kamuoyu oluşsa da tek sorun bu değil. Orman parçalanması, odun üretiminin artması ve ormanların ormancılık dışı faaliyete açılması da en büyük tehditler arasında. AKP iktidarı her yıl yanan alan miktarından daha fazlasını sermayeye peşkeş çekiyor. İktidar 2022 yılında 20 bin 615 hektar ormanlık alanı ormancılık dışı faaliyete açtı. Bu iznin, 11 bin 908 hektarı enerji, 8 bin 587 hektarı maden sektörüne verildi.
