İhracatta dövizin olumsuz etkisi su ürünleri sektörüne de yansımaya başladı. Türkiye’de üretim maliyetlerinin yüksekliğinden dolayı özellikle Türk somonu ihracatının yavaşladığı, pazarda rekabet edemediği ve piyasadan kopmaya başladığı belirtiliyor.
Türkiye’de son yıllarda üretimi artan Türk somonu (alabalık) ihracatta döviz kuruna takılmaya başladı. Döviz kurunun rekabetçiliği olumsuz etkilemesi nedeniyle su ürünleri sektörünün ihracatını da yavaşlatıyor.
Türkiye’nin üretim maliyetleri yüksek kalmasından dolayı özellikle Türk somonu ihracatında rekabetçiliğini kaybediyor. Sektör temsilcileri, Türk somonunun şu anda üreticiden 3 eurodan alındığını, önümüzdeki aydan itibaren ise 2.7 eurodan alım yapılacağını aktardılar. Üretimdeki artış yaşanıyor ama ihracat ise aynı orantıda artmıyor. Geçen yıl üretilen ve temizlenen 15 bin tondan fazla Türk somonu soğuk hava depolarında ihracat edilmeyi bekliyor.
2022 yılında Türk somonu ihracatında yakalanan yaklaşık yüzde 50’lik ihracat artışı, 2023 yılında yerini neredeyse duraklamaya bıraktı. 2023 yılında 76.8 bin ton ihracata karşılı, gelirde yüzde 8.3 artışla 441.3 milyon dolara ulaştı. Kilogram başı ortalama ihracatı ise 5.75 dolar oldu.
Türkiye’nin balıkçılık ve su ürünleri ihracatı 2023 yılında yüzde 5 artış ile 1 milyar 597,5 milyon dolar olarak gerçekleşti. Bu yılın ocak ayında ihracat yaklaşık 8 bin tona karşılık 36.7 milyon dolar olarak geçekleşti.
Soğuk hava depolarında 15 bin ton Türk somonu var
Türk somonu üretiminin her geçen yıl artığını kaydeden Elazığ İli ve İlçeleri İç Su Ürünleri Yetiştiricileri Üretici Birliği Başkanı Yücel Doğan, 2022 yılında işlenip temizlenen 49 bin ton temizlenmiş somunun olduğunu ve 2023 yılında ise 90 bin tona yükseldiğini söyledi.
Üretimin yüzde 83 arttığını, ihracatın ise yüzde 8 yükseldiğini aktaran Doğan, şu an soğuk hava depolarında işlenmiş ve 18 ay son kullanma tarihli 15 bin tondan fazla Türk somonunun bulunduğunu belirtti. Söz konusu balığın geçen yıl haziran ve temmuz aylarında temizlenip soğuk hava depolarına koyulduğunu bildiren Doğan, ‘’Satış için fiyatın düzelmesini bekliyoru. Satışlar var ama çok yavaş oluyor. Soğuk hava depolarında olan balığın bir kısmı üreticinin, bir kısmı da büyük firmaların elinde bulunuyor’’ dedi.
Rusya ve Japonya pazarı durgunlaştı
Balık ihracatının haftalık olarak yapıldığını fakat istenilen miktardan çok az olduğunu anlatan Doğan, diğer yandan bu hafta içinde yeni üretim sezonunun başladığını duyurdu.
Çiftliklerde mart ayı itibaren yeni sezonun başlayacağını ifade eden Doğan, ‘’Çıkan yeni mahsul balığı taze olarak satıyoruz. Geçen yıl soğuk hava deposuna koyduk çok zarar ettik. Bu sene Türk somonu üretimi geçen yıla göre yüzde 30 düşüş bekleniyor. Bu yıl yaklaşık 60 bin tondan fazla üretim bekleniyor. Genellikle ihracat pazarımız Rusya ve orada da savaş var.
