On bir ilde yaygın olarak etkili olan depremde köylerde traktörler başta olmak üzere birçok makine, ekipman enkaz altında kaldı. Bazıları hiç kullanılamayacak durumda. Bu durum önümüzdeki sürede toprak işleme, ekim, ilaçlama, süt sağımı gibi birçok tarımsal etkinliğin yapılmasını imkânsız hale getirdi.
Bu durumun bir an önce çözülmesi gerekiyor. Ancak bütün bu makinelerin sahiplerine tekrar kazandırılması devlet ve çiftçilerin imkânlarını aşmaktadır.
Bu durumda ortak makine kullanımına gitmekten başka çare bulunmamaktadır. Ülkemizde bazı ziraat odaları, belediyeler veya kooperatifler tarafından bu yöntem yetersiz de olsa uygulanmaktadır.
Dünyada ise bunun tarihi oldukça eskiye dayanmaktadır. Almanya’da 1958’lerde başlayan bu uygulama diğer Avrupa ülkelerine hızla yayılmıştır. Makine ortaklıklarından temin etme oranı Almanya’da % 52 ve Fransa’da % 45’tir.[1]
Ortak makine kullanımının değişik seçenekleri vardır. Yaygın olarak makine ringleri terimi kullanılmaktadır. Uygulamada makine sahipleri kendi araçlarını da bu sisteme vererek hem bu makinelere sahip olmayanların yararlanmasını sağlamakta, hem de bu hizmet karşılığı elde ettikleri gelirlerle maliyetlerini düşürmektedirler.
Her çiftçinin traktör başta olmak üzere tarım makinelerine sahip olması ekonomik bir durum değildir. Bu makineler yetersiz bir kapasite ile kullanılmaktadır. Bu deprem öncesinde de bir sorun olmakta idi.
Tarım ve Orman Bakanlığı hızlı bir tarama ile her köyde hangi makine ve ekipmanın eksik olduğunu saptayarak köyler veya köy grupları için yeterli traktör, sağım makinesi, ilaçlama aletleri, mibzerler, hasat makineleri vb. ile makine ringleri kurmalıdırlar. Bu makinelerin mülkiyeti devlette kalabilir.
Yönetiminde katılımcı bir yaklaşım uygulanmalıdır. Makine ringlerinin yönetiminde köy veya köy gruplarından seçimle gelecek çiftçilerden oluşan bir kurul görev alabilir.
Bu çözüm en düşük maliyetle en hızlı bir şekilde bu çok acil sorunun çözümüne katkı sağlayacaktır. Bu arada ileri ülkelerde 60 yılı aşkın sürede uygulanan bir sistemin ülkemizde yaygınlaşması sağlanmış olacaktır.
[1] Alpaslan Başarık, Türkiye ve Avrupa Birliğinde Ortak Makine Kullanımı Sistemlerinin Karşılaştırmalı Analizi, YL Tezi, 2015.
