Tarım ve Orman Bakanlığı, patateste halka çürüklüğü, siğil hastalığı ve kistlerin; patates ve domateste bakteriyel solgunluk ve kahverengi çürüklüğün önlenmesine ilişkin yönetmelikleri, AB mevzuatına uyum çerçevesinde güncelledi.
Patates Halka Çürüklüğü Etmeninin Eradikasyonu ve Yayılmasının Önlenmesi İçin Alınacak Tedbirler Hakkında Yönetmelik, 3 Aralık 2023 tarihli Resmi Gazete’de yayımlandı.
Patates halka çürüklüğü taraması
Patates halka çürüklüğü hastalığına neden olan Clavibacter sepedonicus’un yeri ve yayılış alanlarının tespiti, mücadelesi ve yayılmasını engellemeye ilişkin usul ve esasları düzenlemek amacıyla yayımlanan Yönetmelik, Clavibacter sepedonicus’un (Spieckermann & Kotthoff 1914) Nouioui vd. 2018 Eradikasyonu ve Yayılmasının Önlenmesi İçin Alınacak Tedbirlere ilişkin 11/7/2022 tarihli ve 2022/1194 sayılı Komisyon Uygulama Tüzüğü dikkate alınarak Avrupa Birliği mevzuatına uyum çerçevesinde hazırlandı.
Yönetmelik, patates halka çürüklüğü hastalığına neden olan Clavibacter sepedonicus’un sürveyi, tespit edilmesi, mücadelesi, yayılmasının engellenmesi ve eradike edilmesi hususlarını kapsıyor.
İl/İlçe Tarım ve Orman Müdürlükleri, bir önceki yılda gerçekleştirilen yıllık sürveylerin sonuçlarını her yıl 31 Aralık tarihine kadar Gıda ve Kontrol Genel Müdürlüğüne bildirecek ve KASK sistemine veri girişlerini yapacaklar. Zararlı organizma şüphesi halinde alınacak tedbirler ile zararlı organizmanın varlığının doğrulanması durumunda, Yönetmelikteki tedbirler uygulanacak.
Yönetmeliğin yayımı ile birlikte, Patates Halka Çürüklüğü Hastalığı ile Mücadele Hakkında Yönetmelik yürürlükten kaldırıldı.
Patates Kist Nematodları
Patates Kist Nematodlarının Globodera pallida (Taş) Behrens ve Globodera rostochiensis (Wollenweber) Behrens’in Eradikasyonu ve Yayılmasının Önlenmesi İçin Alınacak Tedbirleri Ortaya Koyan 11/7/2022 tarihli ve (AB) 2022/1192 sayılı Komisyon Uygulama Tüzüğü dikkate alınarak Avrupa Birliği mevzuatına uyum çerçevesinde hazırlanan Patates Kist Nematodları ile Mücadele Hakkında Yönetmelik ile de, patates kist nematodları Globodera pallida (Stone) Behrens ve Globodera rostochiensis (Wollenweber) Behrens yeri ve yayılış alanlarının tespiti, mücadelesi ve yayılmasını engellemeye ilişkin usul ve esaslar düzenlendi.
Yönetmeliğe göre Müdürlükler, yönetmelik ekinde listelenen ve yeniden dikilmesi amaçlanan bitkilerin veya ekim amaçlı patates yumrusu üretimine yönelik patateslerin, bitkinin kökleri veya diğer kısımları üretim yeri toprağı ile doğrudan temas halindeyken ekildiği veya depolandığı üretim alanlarında zararlı organizmanın varlığına yönelik resmî tespit sürveyi yapacak.
Resmî tespit sürveyi veya resmî izleme sürveyi sırasında, bir üretim yerinde zararlı organizmaların varlığı tespit edildiğinde ve bu durum belirtilen testlerle resmî olarak doğrulandığında ilgili müdürlük alanı bulaşık olarak belirleyecek.
Müdürlük, bir önceki yılda gerçekleştirilen izleme sürveylerinin sonuçlarını her yıl 31 Aralık tarihine kadar Genel Müdürlüğe bildirerek, KASK sistemine veri girişini yapacak.
Resmi olarak bulaşık olduğu belirlenmiş bir üretim yerinde, zararlı organizmaların eradikasyonu amacıyla patates üretimine, ayrıca Yönetmelik ekinde listelenen ve dikim amaçlı bitki üretimine yönelik hiçbir konukçu bitki dikimine veya depolanmasına izin verilmeyecek.
Bulaşık olarak belirlenmiş konukçu bitkiler nedeniyle de patates yumrularının tohumluk olarak üretimde kullanımına izin verilmeyecek.
Araştırma enstitüleri, her yıl 31 Ocak tarihine kadar, önceki yıl içerisinde pazarlanabilmesi için tescil edilen çeşitlerden ve resmî testlerle zararlı organizmalara karşı dayanıklı oldukları belirlenen tüm yeni patates çeşitlerinin listesini Genel Müdürlüğe bildirecek.
Yayımı ile birlikte 3/10/2011 tarihli Resmî Gazete’de yayımlanan Patates Kist Nematodları ile Mücadele Hakkında Yönetmeliği yürürlükten kaldıran Yönetmelikteki geçici madde uyarınca, 15/7/2024 tarihine kadar, zararlı organizmaların tespiti ve tanımlanması ile ilgili ekte listelenen yöntemler yerine, nematod kistlerinin artıklarından izolasyonu ve ardından Beniers vd. (2014) tarafından bildirildiği şekliyle, gerçek zamanlı PCR yöntemi ile tür tespiti yoluyla test yapılabilecek.
Patates siğil hastalığı
Resmi Gazete’de yayımlanan Patates Siğil Hastalığı Etmeninin Eradikasyonu ve Yayılmasının Önlenmesi İçin Alınacak Tedbirler Hakkında Yönetmelik, Synchytrium endobioticum’un (Schilbersky) Percival Eradikasyonu ve Yayılmasının Önlenmesi İçin Alınacak Tedbirlere ilişkin Avrupa Birliğinin 11/7/2022 tarihli ve 2022/1195 sayılı Komisyon Uygulama Tüzüğü dikkate alınarak Avrupa Birliği mevzuatına uyum çerçevesinde hazırlandı.
Patates siğili etmeni olan Synchytrium endobioticum (Schilbersky) Percival’in yeri ve yayılış alanlarının tespiti, mücadelesi ve yayılmasını engellemeye ilişkin usul ve esasların düzenlendiği Yönetmelik, patates üretimini engelleyen Patates siğil hastalığı etmeni Synchytrium endobioticum’un teşhis ve tanısı, sürveyi, patotiplerinin belirlenmesi, eradikasyonu ve mücadele tedbirlerine ilişkin esas ve usulleri kapsıyor.
Yönetmeliğe göre, Müdürlükler, patates bitkilerinin yetiştirildiği veya depolandığı alanlarda konukçu bitkinin yumru, kökboğazı ve stolonlarında, görsel muayene yoluyla yıllık risk esaslı sürveyler yapacak. Bir önceki yılda gerçekleştirilen yıllık sürveylerin sonuçları her yıl 31 Aralık tarihine kadar Genel Müdürlüğe bildirilerek, KASK sistemine veri girişleri yapılacak.
Testler ile zararlı organizmanın varlığının resmî olarak doğrulandığı üretim yerleri, zararlı organizma ile bulaşık olarak belirlenecek. Zararlı organizmayla bulaşık olduğu belirlenen üretim yerinde yetiştirilen veya zararlı organizmanın bulunduğu toprakla teması olan patates bitkileri, resmî olarak bulaşık kabul edilecek.
Müdürlük, bulaşık alandan gelen patates yumru, bitki ve bitki artıklarını, zararlının daha fazla yayılmasını önlemek için güvenli koşullar altında imha edecek veya işlenmesini sağlayacak. Hastalık bulaşmış patateslerin çıkış yerinin belirlenmesi mümkün değilse, hastalıklı yumruların bulunduğu tüm parti, zararlının daha fazla yayılmasını önleyen koşullar altında imha edilecek veya işlenecek. İşleme, zararlı organizmanın yayılması için tanımlanabilir risk teşkil etmediği belirlenmiş olan, resmî olarak onaylanmış atık tesisleri bulunan ve çıkış yapan araçların temizlenmesi ile dezenfeksiyonu için bir sistemi olan endüstriyel işleme tesislerinde ivedilikle doğrudan yapılacak.
Bulaşık alanda patates ekilmeyecek, yetiştirilmeyecek veya depolanmayacak. Söz konusu alanda, üretim materyali olarak kullanılmak üzere hiçbir bitki (fide, fidan ve benzeri gibi her çeşit üretim materyali) üretilemeyecek veya depolanamayacak.
Kahverengi çürüklük etmeni
Patates ve Domateste Bakteriyel Solgunluk ve Patateste Kahverengi Çürüklük Etmeninin Eradikasyonu ve Yayılmasının Önlenmesi İçin Alınacak Tedbirler Hakkında Yönetmelik ile de, patates ve domateste bakteriyel solgunluk ve patateste kahverengi çürüklük hastalığına neden olan Ralstonia solanacearum’un yeri ve yayılış alanlarının tespiti, mücadelesi ve yayılmasını engellemeye ilişkin usul ve esaslar düzenlendi.
Ralstonia solanacearum (Smith 1896) Yabuuchi vd. 1996 emend. Safni vd. 2014 Eradikasyonu ve Yayılmasının Önlenmesi İçin Alınacak Tedbirlere ilişkin 11/07/2022 tarihli ve (AB) 2022/1193 sayılı Komisyon Uygulama Tüzüğü dikkate alınarak Avrupa Birliği mevzuatına uyum çerçevesinde hazırlanan Yönetmeliğe göre, Müdürlükler konukçu bitkilerde, bu bitkilerin sulanmasında kullanılan yüzey sularında ve sıvı atıklarda zararlı organizmanın resmî sürveylerini yönetmelikte belirtilen koşullara uygun olarak her yıl yapacaklar.
Önceki takvim yılı boyunca gerçekleştirilen yıllık sürveylerin sonuçları her yılın 31 Aralık tarihine kadar Genel Müdürlüğe bildirilecek ve KASK sistemine veri girişleri yapılacak.
Zararlı organizma tespiti halinde alınacak tedbirler ile zararlı organizmayı eradike etmek için tedbirlere yer verilen Yönetmeliğin yayımı ile birlikte, 24/9/2011 tarihli Resmî Gazete’de yayımlanan Patates ve Domateste Bakteriyel Solgunluk ve Patateste Kahverengi Çürüklük Hastalığı ile Mücadele Hakkında Yönetmelik yürürlükten kaldırıldı.
