Tarım ve Orman Bakanlığı’nın “Tarımda Türkiye Yüzyılı” vizyonunun gerçekleşebilmesinde en önemli adımın ne olabileceği sorusuna vereceğim cevap hiç düşünmeden “örgütlenme” olurdu.
Bugün tarımın başta gelen sorunu gıda enflasyonu. Aslında enflasyon daha çok tüketicinin gıdaya erişimini güçleştiren bir sorun olarak görünmekle beraber üreticinin eline geçen fiyattan memnun olmaması da bir başka boyut. Dolayısıyla gıda tedarik zincirindeki aksamalar gıda değer zincirini olumsuz etkiliyor. Dış pazarlara bakan yönüyle ise gıda güvencesi, bir diğer ifadeyle gıdada yeterlilik de ülkemizin en az savunma sanayisi kadar stratejik bir alan.
Bu iki konunun çözümünün odağında örgütlenme var.
İlk yıl uygulaması sonunda yönetmelik değişikliği
Geçen yıl yürürlüğe giren ve 105 başarılı tarımsal örgütü belirleyen Tarımsal Amaçlı Örgütlerin Derecelendirilmesi Yönetmeliği’nde, Bakanlık bazı güncellemeler yaptı.
Buna göre, örgütlerin derecelendirme belgelerinin geçerlilik süresi artık takvim yılı sonuna kadar olacak. Önceden tüm örgütler aynı potada değerlendirilirken artık kooperatif, üretici birliği ve ıslah amaçlı yetiştirici birliği olarak ayrı kriterlere tabi olacaklar. Bu önemli bir düzenleme. Çünkü ilk yıl, başarılı örgütlerin büyük çoğunluğu hayvancılık sektöründen ve damızlık birliklerinden oluşmuştu.
Bir fikir vermesi bakımından listede ağırlıklı olarak yer alan bazı örgütler şunlar: Damızlık Sığır Yetiştiricileri Birliği, Damızlık Koyun ve Keçi Yetiştiricileri Birliği, Kırmızı Et Üreticileri Birliği, Arı Yetiştiricileri Birliği, Süt Üreticileri Birliği, Tarımsal Kalkınma Kooperatifi, Alabalık Yetiştiricileri Birliği, Su Ürünleri Yetiştiricileri Birliği, Pancar Ekicileri Kooperatifi, Doğal Ürünler Tarımsal Kalkınma Kooperatifi ve Fidancılık Tarımsal Kalkınma Kooperatifi. Son olarak SGK veya vergi borcu olanların başvuru yapamayacak olması, devletin alacaklarını tahsil edebilmesi bakımından önemli.
Bakanlık, bu düzenleme ile daha şeffaf ve uygulanabilir bir sisteme geçildiğini söylüyor. Ayrıca kurumsal kapasitesini geliştiren örgütlerin öne çıkartılması ve kamu desteklerinden daha etkin yararlanmaları da sağlanmış oluyor. 2025 başvuruları 9 Temmuz’da başladı ve 10 Ağustos’a kadar devam edecek. Bakanlığın web sitesi veya e-devlet üzerinden başvuruların alınması önemli bir kolaylık. Bunun yanı sıra 48 sayfalık detaylı bir Uygulama Rehberi de hazırlanmış.
Kayıtların yapılması bir miktar kırtasiye yükü getirebileceğinden ve örgüt yöneticileri açısından caydırıcı bir faktör olabileceğinden dolayı yönetim kurulunun belirleyeceği bir kişiye yetkilendirme yapılması ve o kişinin örgüt adına işlemleri gerçekleştirmesi imkânı da sağlanmış. Anlaşılan o ki ilk yıl deneyimi öğretici olmuş. Bakanlığın bu anlayışla tarımsal örgütlenmeyi, tarımsal üretim planlamasının ve desteklemelerin odağında tutmaya kararlı olduğu görülüyor.
