Hangi ülkelerin gıdada kendine yeterli olduğu konusu hep tartışılagelmiştir. Gıdada kendine yeterlilik, bir ülkenin gıda ihtiyacının tamamını yurt içi üretimden karşılayabilme kapasitesidir.
Aslında mutlak anlamda kendine tam yeterli bir ülkenin varlığından söz etmek mümkün değil. Küreselleşen dünya ekonomik düzeni, tüm ülkeleri bir şekilde birbirine bağımlı hale getirmiştir. Uluslararası ticaretin avantajlarından yararlanabilmek için ülkeler mutlak üstünlükler ve mukayeseli üstünlükler teorilerine göre birbirleri ile alışveriş yaparlar.
Gıdada kendine yeterlilik derecesini belirlemek kolay değil. Ülkeden ülkeye değişen farklı yaklaşımlar söz konusu. Sadece nicelik olarak değerlendirdiğinizde nitelik (besin değeri) göz ardı edilebilmekte. Açlık mı, dengeli beslenme mi veya ikisinin arasında bir yer mi? Tüm bunlar yeterlilik konusunu oldukça tartışmalı bir hale getiriyor. Bunun yanı sıra gıda ithalatı yaparak ülke içinde işleyen ve tekrar ihraç eden ülkelerin sayısı da az değil. Buğdayda iç tüketimimizi karşılayabiliyoruz. Bununla birlikte un, makarna, bulgur vb. imal etmek ve ihraç etmek için dış alım da yapıyoruz. Dünyanın en büyük un ihracatçısıyız ve unu işlemek için ithal etmek zorundayız.
Ülkemizde yeterlilik
2022 Bitkisel Ürün Denge Tabloları TÜİK tarafından yayınlandı. Bültende, “Yeterlilik derecesi; bir bölgenin kullanılabilir üretiminin (iç üretim) o bölgenin talebini ya da yurt içi kullanımını (insan, hayvan ve endüstrinin bütün ihtiyaçlarını) ne ölçüde karşılayacak durumda olduğunu gösterir. Değerin, 100’den küçük olması, üretimin yurt içi talebi tam olarak karşılayamadığı durumu temsil eder. 100’den büyük olan bir değer, iç ihtiyaçları geçen, ihraç edilebilir ve/veya stoklanabilir miktarların varlığını gösterir” ifadeleri yer alıyor.
