Bilindiği gibi emekliler Temmuz 2023’te zam alamamıştı. 7 bin 500 TL’nin altında emekliler 2024 Ocak ayında yapılacak yasal zammı bekler durumdaydı ki Cumhuriyet’in 100. yılı vesilesiyle emeklilere bir defaya mahsus 5 bin TL ikramiye ödenmesi gündeme geldi. Geçtiğimiz hafta ödenmeye başlanan ikramiye, hem asgari ücretin yarısına bile denk gelmeyen miktarıyla hem de ortaya çıkardığı eşitsizlikler gereği emekliler için hüsranla sonuçlandı.
Milyonlarca emekli bu ikramiyeyi alamadı, alamıyor. İkramiye alamayan emekliler arasında işçi emeklileri, küçük esnafın yanı sıra Çiftçi Kayıt Sistemi (ÇKS) ve Ziraat Odası kaydı bulunan çiftçiler de yer alıyor. Böylece zaten zorlu koşullar gereği emekli olamayarak adeta cezalandırılan çiftçiler için emeklilik bir kez daha eşitsizlikleri derinleştiren bir unsura dönüşüyor.
Emeklilik aslında çiftçiler için önemli bir mücadele konusu. Çünkü çiftçiler girdi ve yaşam maliyetleri artışı ve gelirlerin düşüşü nedeniyle emeklilik için gerekli tarım BAĞ-KUR primlerini ödeyemiyorlar. Çiftçilerin tarım BAĞ-KUR primleri 2022’de 2 bin 158 lira 8 kuruş iken 2023’te 3 bin 452 lira 76 kuruşa çıkmıştı. Hazine teşvik indirimi ile 2 bin 952 lira 36 kuruşa inse de bu çiftçiler bu maliyeti karşılayamıyor.
Eşitsizliğin bir diğer göstergesi de bu oranın, asgari ücret üzerinden işverenlerin ödediği SGK payında daha düşük olması. Dahası, BAĞ-KUR’da emekli olmak için primin 9000 gün olması şartına karşın sosyal sigortalarda kademeli olarak 7200 gün şartı bulunmakta. Yani diğer sigortalıların 20 yıl, çiftçilerin ise 25 yıl prim ödemesi yapması beklenmekte.
