Tarım Orman Bakanı Sayın İbrahim Yumaklı ve Bitkisel Üretim Genel Müdürü Sayın Uğur Erdem’in basına yansıyan açıklamalarını izledim/inceledim. Her iki konuşma birbirine oldukça yakın. Tarımsal üretimin planlamasında hangi araçların kullanılacağını merak ediyordum!
Tarımsal üretimin planlanması bitkisel, hayvansal ve su ürünleri gibi alt boyutlara sahip. Sayın Bakanın sunumunda “Suyu Merkeze Alan Tarımsal Üretim Planlamasının Araçları” başlığı altında şu başlıklar bulunmakta:
-Yeni destekleme modeli
-Tarımsal krediler
– Hibe programları
-Sözleşmeli üretim
-Kayıtlılık ve Tarım sayımı
– İşlenmeyen araziler kiraya verilecek
Alanın %77
Bitkisel üretimin planlanması belki de diğerlerinden daha karmaşık. Ülkemizde bitkisel üretim, kültürü yapılan 150 kadar bitki türünden elde edilen üretimin toplamıdır. Tarla bitkileri grubunda 55-60; meyve-sebze grubunda ise 75-80 kadar türün üretimi söz konusudur. Değerlendirme şekline göre aynı bitki türünde çok sayıda alt üretim de yapılmaktadır. Buna tarım havzası veya işletme bazında üretimin planlanması da dahil edildiğinde oldukça karmaşık bir planlama yapılması gerektiği kolayca anlaşılabilir. Bir de planlamada tarımsal üretimin dışsallığının fazla olan bir sektör olduğu da dikkatten uzak tutulmamalıdır.
Toplam 20.2 milyon hektarüretim alanındaki üretim planlanıyor. 24 milyon hektar üretim alanı var amadikili tarım alanlarını çıkarıldığında20.2 milyon hektara düşüyor. Bakan bey “Bu planlamayla biz bunun 15.6 milyon hektarın planlamış oluyoruz” dedi. Yani anlayacağınız, bitkisel üretim planlaması alanı toplam alanın %77 kadarı. Yani %23 alan bu planlamanın dışında gelecek yıllarda belki bu alanlarda planlanır(bk. https://www.youtube.com/watch?v=2ZEjO81FmeY&list=WL&index=3).
Destekleme
Yeni destekleme modeli TOB yetkililerince üretim planlamasına destek olacak üretimi yönlendirecek en önemli argümanı olarak görüyor(bk. https://www.youtube.com/watch?v=yZ5hJGJxfwU&t=1365s. 31.12-33.59 dk). Bu çalışmaları “Sessiz Devrim” olarak adlandırması oldukça dikkat çekici.
Yeni destekleme modeli ile bitkisel üretim destekleri 21 ana kalemden 3 ana desteğe; hayvansal üretim destekleri 22 kalemden 7 ana destek kalemine ve su ürünleri 15 kalemden 2 ana kaleme indirilmiş. Ciddi bir sadeleştirme yapılmış durumda.
Üretime konu olan tür sayısı fazla olmakla birlikte planlama kapsamında yer alan ürün sayısı 13+1 olarak tespit edilmiş durumda. Burada meyve ve sebzelerden (soğan ve patates hariç) planlamaya bazı ürünlerin (örnek turunçgiller, domates, seracılık) dahil edilmemesi eksikliktir.
