Dana eti nisan ayında yüzde 6.4 zamlandı. Yılbaşından bu yana fiyat artışı yüzde 25. Besici maliyetten şikayetçi, tüketici fiyatları da ithalata rağmen yükseldi. Yani hayvancılıkta alarm zilleri çalıyor.
Türkiye’nin hayvansal protein tarafındaki üretim ve tüketim sorunu bir türlü çözülemiyor. Özellikle kırmızı et üretiminde yaşanan sıkıntılar arzda kırılganlıklar yaratırken, düşen alım gücü de tüketime negatif yansıyor.
Besicilerin istikrarsız bir piyasadan şikayet ettiği mevcut ortamda tüketici de fiyatlar yüzünden kırmızı ete ulaşamamaktan dertli. Bu meselenin yeniden gündeme gelmesinde ise geçen hafta TÜİK tarafından yayımlanan, 2024’e ilişkin kırmızı et üretim istatistiklerinin payı büyük.
Zira Türkiye’de yoğun ithalata rağmen fiyatlarıyla gündemden bir türlü düşmeyen kırmızı etin üretimindeki sert düşüş dikkat çekiyor. Tabii resmi veriler ile kırsalın gerçekleri ne kadar uyuşuyor, tartışılır. Ama tartışmasız olan bir şey var ki o da işlerin pek yolunda gitmediği…
OECD’nin 2023 yılı verilerine göre Türkiye’de kişi başı yıllık kırmızı et tüketim miktarı 11.7 kilogram seviyesinde
TÜİK’e göre 2023’te 2 milyon 384 bin 47 ton olan Türkiye’nin kırmızı et üretimi, 2024’te yüzde 11.7 azalarak 2 milyon 105 bin 895 ton olarak tahmin edildi.
Verinin detaylarına baktığımızda sığır eti üretimindeki düşüşün yüzde 11.2 seviyesinde olduğunu görüyoruz. Buna karşın koyun eti üretimi yüzde 10.5 azalırken, keçi eti üretimi yüzde 22.8 gerilemiş. Manda eti üretimi ise yüzde 10.4 düşmüş.
İthal hayvanla yerli üretim
Verilere ilişkin bir parantez açmakta fayda var. Türkiye’de kırmızı et üretimi, yoğun şekilde devam eden ithalatla millileştirilen (!) hayvan tedarikine rağmen geriliyor.
Daha net ifadeyle TÜİK kırmızı et üretim tahminini iç popülasyondan kesilen hayvan sayısı ile ithalattan kesilen hayvan sayısının ortalama karkas ağırlıklarının çarpılması sonucu elde ediyor. Ama sonuç itibarıyla çarpsak da toplasak da sonuç ne üretici ne de tüketici açısından pek iç açıcı görünmüyor.
