65 ilde zirai don afeti yaşandı. Etkilenen ürünlerin bir kısmında zararın boyutu neredeyse yüzde 100’e ulaştı. Çiftçi destek paketini beklerken, gözler arz ve fiyatlara çevrildi.
Türkiye’de tarımsal üretim resmen kumara döndü.
Çiftçinin yüzleşmek zorunda kaldığı çoklu kronik riskler arasında iklimsel faktörler ağırlığını her geçen gün artırıyor.
Çoğunlukla maliyet sorununun öne çıktığı, fiyatlamalardaki dengesizliğin tartışıldığı tarımda tüm bu belirsizlikler yetmezmiş gibi bir de olumsuz hava şartları üretimi sürdürülebilirliğini günden güne sorgulatıyor.
Türkiye’de 2014 yılının tamamında 500 doğa afeti meydana gelirken, 2024 yılında afet sayısı 1257’ye çıktı.
Afetlerin sayısı kadar şiddeti ve sıklığı da artıyor.
Hatırlarsanız 21-25 Şubat tarihlerinde Çukurova’da şiddetli şekilde hissedilen zirai don, 21-22 Mart tarihlerinde de Ege bölgesinde yaşanmıştı. Daha bu afetlerin yaraları sarılamadan 9-13 Nisan tarihleri arasında 65 ili kapsayan zirai don felaketi deyim yerindeyse Türkiye’nin tarımsal üretimini vurdu.
Kuraklık riski konuşulurken don vurdu
Son bir haftadır vatandaş pazar ve marketlerde fiyatların ne olacağını tartışıyor. Aslında herkes fiyatların artacağını adı gibi biliyor ama ne kadar artacağını kestiremiyor. Zira biz bu satırları yazarken Türkiye’nin dört bir yanında bahçe ve tarlalarda hasar tespit çalışmaları devam ediyordu.
Önümüz yaz… Normal şartlarda mayıs ayından itibaren açık tarla ve bahçe ürünlerinin bollaştığı, arzın artmasıyla birlikte sebze ve meyve fiyatlarının gevşediği bir döneme giriyor olmamız lazım. Ama şartlar artık anormal… İklim değişiyor, mevsimler kayıyor. Hatta dört mevsimi bile artık tam manasıyla yaşayamıyoruz. İlkbahar ve sonbaharı kısa bir süreliğine geçiştirip yaz ve kış arasında sıkışıp kalmış durumdayız. Mevsim geçişleri çok ani ve sert oluyor. Ekim 2024’ten bu yana geçen altı ayı aşkın sürede mevsim normallerinin üzerindeki sıcaklıklar ve normalin altındaki yağışlar yüzünden kuraklığı konuşurken şimdi don afetinin etkilerini tartışır durumdayız.
Ve iklimsel afetlerin yıkıcı etkisi kırsalda her geçen gün daha çok hissediliyor.
Martta taze sebze fiyatları yüzde 20, meyve fiyatları yüzde 11 arttı
Türkiye genelinde nisan ayındaki kar yağışı ve aşırı soğuk havanın etkisiyle yaşanan zirai dondan neredeyse etkilenmeyen tarım ürünü kalmadı. 9-13 Nisan tarihleri arasında 65 ilde etkisini gösteren don sonucu özellikle meyve tarafında kayısı, üzüm ve elma başta olmak üzere incir, erik, kiraz, vişne, fındık, ceviz, badem, şeftali, kivi, Trabzon hurması gibi ürünler dondan olumsuz etkilendi. Dondan etkilenen ürünlerin bir kısmında zararın boyutu neredeyse yüzde 100’lere ulaştı.
Bazı bölgelerde kısmi olarak patates, soğan, zeytin, şeker pancarı, ayçiçeği, kanola ve çay gibi ürünler dahi dondan nasibini aldı.
Tarım ve Orman Bakanı İbrahim Yumaklı, yer yer sıcaklığın eksi 15 dereceye düştüğü 10-12 Nisan tarihlerinde bazı bölgelerde son 30 yılın en düşük sıcaklık değerlerinin kaydedildiğini açıkladı. Bakan Yumaklı, “Bu olumsuz hava koşulları sonucu, maalesef 2014’te yaşanan büyük zirai don olayından sonra tarihimizin en büyük zirai don olaylarından birini yaşadık” dedi.
