İrfan Donat
Son 13 yılda canlı hayvan ve et ithalatının faturası 10.6 milyar dolar. Peki neden? İSO’nun “Hayvancılık Sektörüne Bakış” raporu bu soruya yanıt veriyor: Veriler güvenilir değil, arz-talep dengesi bozuk, yem ve meralar yetersiz.
Türkiye’de et fiyatlarını sadece kasap ya da market etiketi üzerinden yorumlamak artık tek başına bir anlam ifade etmiyor. Çünkü etiketin önünde ve arkasında derinleşen yapısal sorunlar var.
Tüketilen etin miktarı ve kalitesi için de benzer bir durum söz konusu. Zira ithalata bağımlı besicilik, arz-talep dengesi bozulan süt üretimi ve fiyatlardaki dengesizlik, nicelik ve nitelik açısından zayıflayarak işlevsiz hale gelen meralar, her geçen gün oyun dışına çıkan küçük aile işletmeleri ve artan maliyetlere karşın yetersiz kalan destekler…
Tüm bunlar, kronikleşmiş sorunların kısa bir özeti. Oysa bu topraklarda tarım yapacak çiftçi de var, bilgi de… Mera da var, hayvan da… Ama mesele var olan kaynaklardan ziyade o kaynakların bugüne kadar kimler tarafından, hangi amaçla ve nasıl kullanıldığı…
İstanbul Sanayi Odası (İSO) “Hayvancılık Sektörüne Bakış̧: Hayvancılıkta Yaşanan Sorunlar ve Çözüme Dair Yeni Yaklaşımlar” başlıklı yeni bir rapor yayınladı. 176 sayfadan oluşan rapor, bir yandan sektörün röntgenini çekerken, diğer yandan çözüm reçetelerini masaya koyan oldukça kapsamlı bir çalışma niteliğinde.
Raporda Türkiye’nin hayvancılık sektörü analiz edilirken, dünyadan da karşılaştırmalı veriler ve bulgular paylaşılmış. Bu da mevcut durumumuzu anlama ve karşılaştırma şansı sunduğu için raporu daha anlamlı kılıyor.
Lafı fazla uzatmadan raporu hazırlayan İsmail Kemaloğlu, Bekir Yıldız, Prof. Dr. Armağan Hayırlı ve Prof. Dr. Hakan Sağırkaya’nın öne çıkan tespit ve önerilerinin izini sürerek, Türkiye’de hayvancılığın bugünkü durumu ve geleceğine ilişkin ipuçlarına birlikte göz atalım.
Ölçemediğini biçemezsin
Raporda ilk ve en kritik sorun olarak verilerin güncelliği ve güvenirliğine dikkat çekiliyor.
“Hayvancılık sektörünü analiz etmek için başvurulan veri ve istatistiklerde ciddi bir tutarlılık sorunu yaşanmakta” denilen raporda, “Bu da sektörde öngörülebilirliği azaltarak piyasa yönetimini güçleştirmektedir. Son yıllarda kesilen hayvan sayısı ile üretilen deri sayıları arasındaki tutarsızlık buna iyi bir örnektir. Hayvan sayıları ve işletme kapasitelerine dair verilerdeki tutarsızlıklar destekleme ödemeleri başta olmak üzere kamu kaynaklarının dağıtılmasında usulsüzlüklere sebep olabilmektedir” uyarılarına yer veriliyor.
Arz talebe paralel şekilde artmıyor
Raporda arz-talep dengesine ilişkin de önemli tespitler var. Büyükbaş hayvancılıkta, canlı hayvan varlığının nüfus ve tüketimle paralel artmadığına dikkat çekilen raporda, her bin kişiye düşen canlı hayvan sayılarının son yıllarda düştüğüne vurgu yapılıyor.
