Hatay’da bu yıl kış hazırlıkları, ‘zam’ gölgesinde sürüyor. Domatese gelecek zam ve gıdaya erişim korkusu, evde salça ve nar ekşisi yapımını da etkiledi.
Hatay’da yazın bitimi ve sonbaharın başlangıcıyla kışa hazırlık telaşı da başladı. Narlar, ekşitilmek üzere toplandı, salçalar için domatesler, biberler güneşe serildi.
Domatesin kilosunun 5-6 lira, şekerin kilosunun 27 lira, salçalık biberin kilosunun 17-18 lira olduğu bir dönemde kışa hazırlık çalışmalarının nasıl gittiğini Hataylılara sorduk.
‘SALÇA YERİNE SADECE KONSERVE YAPTIK’
Hatay’ın Defne ilçesine bağlı Subaşı Mahallesi’nde oturan Neslihan Atahan, yıllardır ailesiyle küçük çaplı çiftçilik yapıyor. Atahan ailesi bu kış için domates konservesi, pul biberi ve nar ekşisi yaptı. Nar ekşisini kendi bahçelerinden topladıkları narlardan yapan Atahan, yakın çevresine de satış yapıyor. Domates konservesini fiyat artışından dolayı geçen yıla göre daha az yaptığını söyleyen Atahan, “Geçen sene maksimum 2 liraya aldığım domates bu yıl 6 liradan satıldı. Bu sene Akdeniz sineğinden dolayı domates yetiştiremedik. Akdeniz sineği çiftçinin kâbusu oldu. Bu yıl domatesimiz olmadığı için salça değil sadece konserve yaptık” dedi.
Atahan ailesinin kış için biraz fazla yaptığı ürün ise nar ekşisi oldu. Yapımı oldukça zahmetli olan nar ekşisi, Hatay’da salataya, kısıra, mezelere ve daha pek çok yemeğe konuluyor. Geçen sene litresi 60 liradan satılan nar ekşisinin bu yılki fiyatı 125-150 lira arasında. Fiyat artışının nedenlerini Atahan şöyle anlattı: “Yaş gübre, suni gübre, mazot ve zirai ilaçlara yüzde 400’ün üzerinde zam geldi. Geçen yıl 7 lira olan mazotu bu yıl 26 liradan aldık. Bunları kullanmayan üretici ürün yetiştiremez.”
Atahan, her yıl ortalama 40 litre nar ekşisi yaptıklarını, bunun bir kısmını kendilerinin kullandığını, bir kısmını sattığını, bir kısmını da eşe dosta verdiklerini belirtti.
‘DEVİR HER ŞEYİ DEĞERLENDİRME DEVRİ’
Beren Ay da her yıl domates salçası ve konservesi yapıyor. Bu yıl geçen yıla göre daha pahalı olmasına rağmen Ay, domates konservesini de salçayı da fazla yaptı. Ay, kışın domatesin kilosunun 50 lira olacağı söylentisi üzerine imkanlarını zorlayarak daha fazla salça yaptığını anlattı.
Gecen sene 50 kilo domates konservesi yapan Ay, bu yıl 70 kilo domates konservesi yaptı. 70 kilo domatesten 90 kavanoz konserve çıktığını kaydeden Ay, “Geçen sene domatesi 1 liradan aldık, bu sene ise 5 lira. Beş katı olmasına rağmen ciddi zam gelecek diye normalden fazla yaptım. 90 kavanoz olmasının sebebi, kabukları da değerlendirmem. Kabuklarını bir tencereye koyuyorum. Üzerine tuz ve taze kırmızıbiber koyup kaynatıyorum. Sonra robottan çekerek kahvaltılık ezme yapıyorum. Devir, her şeyi değerlendirme devri” diye konuştu.
‘EVDE YAPMAK DAHA EKONOMİK’
Ay, bu sene annesiyle birlikte 300 kilo biberden 50 kilo salça yaptı. Salçalık biberin kilosunu bu yıl 12 liradan satın aldığını söyledi. Ay, salçanın zahmetli bir iş olsa da evde yapmanın daha ekonomik olduğunu dile getirdi. Biber salçası için 6 kilo biber, domates salçası için 10 kilo domates kullandıklarını vurgulayan Ay, “Evde yapmak daha ekonomik. Bu yıl biber salçasının kilosu 120 lira, evde yapıldığında maliyeti 75 liraya geliyor. Bu sene benim çevremdekiler daha pahalı olmasına rağmen geçen seneye göre daha çok salça, konserve yaptı. Çünkü zamlardan ve gıda krizinden korkuyoruz” dedi.
