Bitkilerin insanlık tarihiyle iç içe geçmiş hikâyeleri oldukça ilginç. Hep iç içe yaşadığımız bitkilere mitolojinin gizemli penceresinden bakıyoruz.
Bizden önce yeryüzünde bitkiler vardı. Ve insanlık, tarih boyunca bitkilerden faydalanarak gelişti. Yiyeceğini de onlardan sağladı, eşyasını da ilacını da… Kurduğu medeniyetlerde de bitkiler hep başrolde yer aldı. Bitkiler, kültürel, dinî ve mitolojik anlamlarıyla da insanlık tarihinde derin izler bıraktı. Bu izlerin en net kanıtı ise mitolojik öyküler. O öykülerden bazılarının yansımaları günümüze de uzanıyor.
Mesela kardelen… Homeros’un “İlyada” eserinde, unutkanlık büyüsüne karşı kullanıldığı anlatılır. Cadı Kirke’nin unutkanlık zehriyle zehirlediği Odysseus’un mürettebatı, Hermes’in verdiği kardelen bitkisiyle unutkanlıktan kurtulur. Günümüzde ise kardelen (Galanthus spp.) bitkisi, Alzheimer tedavisinde kullanılıyor.
Mitolojik kayıtlar, böğürtlenin de asırlardır ilaç olarak kullanıldığını gösteriyor. Örneğin İstanköylü Hippokrates, böğürtlen meyvesini, iltihaplı ve kolay kanayan yaraların tedavisinde kullanmış; Anavarzalı Dioscorides ise dişetlerini güçlendirmek için böğürtlen yaprağının çiğnenmesini tavsiye etmiş. Doğa tarihçisi Gaius Plinius (Yaşlı Plinius), “Doğa Tarihi” (Naturalis Historia) adlı eserinde böğürtlen suyu, mersin, safran ve baldan yapılan şurubun her türlü hastalığı tedavi ettiğini yazıyor; ünlü Orta Çağ hekimi ve botanikçisi P.A. Mattioli de böğürtlen yapraklarının ezilerek karın bölgesine serildiğinde aşırı kusmayı engellediğini iddia ediyor. Böğürtlen, Avrupa’nın Kuzeyli pagan halklarınca tanrıların kutsal bitkisi olarak kabul edilmiş ve ibadetlerinde yer almış. Bugünkü tıbbi çalışmalar da, böğürtlenin içerisinde yer alan flavonoidler sayesinde kalp sağlığının korunmasına yardımcı olduğunu anlatıyor. Hatta TÜBİTAK’ın kabul ettiği, böğürtlenin kalp krizine karşı ilaç olma potansiyelini araştıran bir çalışma dahi var.
