Stanford Üniversitesi’nde yapılan yeni bir çalışmaya göre mevsimsel gripten sorumlu önemli bir virüs, çiğ sütte günlerce bulaşıcı kalabiliyor. Bu sonuçlar, kuş gribinin yayılmasına ilişkin endişeleri arttırıyor…
Araştırmacılar çiğ süt örneklerini, influenza A virüsünün bir alt türü olan H1N1 virüsü ile enfekte edip 4 santigrat derecelik nispeten standart bir ev tipi soğutma sıcaklığında tuttuklarında, patojenin bulaşıcılığının %99 azalmasının 2-3 gün sürdüğünü tespit etti. Endişe verici bir şekilde, virüs partiküllerinin küçük bir kısmı 5 gün boyunca bulaşabilir durumda kaldı.
2024 yılının başından bu yana süt ineklerinde kuş gribi salgınları tespit edilen ABD’de, soğutulmuş çiğ sütün tavsiye edilen raf ömrü 5-7 gün arasındadır. Bu da ideal koşullar altında dahi virüs içeren sütün tüketiciye grip bulaştırabileceği anlamına geliyor.
İyi haber şu ki, pastörizasyon uygulanması bu tehdidi ortadan kaldırıyor. Araştırmacılar enfekte sütü 30 dakika boyunca 63 santigrat derecede ısıttıklarında, bulaşıcı influenza A virüsünü başarılı bir şekilde etkisiz hale getirdi.
Sütün pastörize edilmesinin önemi
Stanford’da Çevre Mühendisi olan Alexandria Boehm, “Bu çalışma, çiğ süt tüketimi yoluyla kuş gribi bulaşması riskini ve sütün pastörize edilmesinin önemini vurguluyor” dedi. Boehm ve ekip arkadaşları, virüslerin çiğ sütte ne kadar süre enfektif (bulaşıcı) kalabileceğini araştıran başka bir çalışmaya rastlamadıklarını söyledi.
Dünyada ilk kez, ABD’de yüksek patojenik kuş gribi (HPAI) salgını kuşlardan ineklere sıçrayarak ülke çapında yüzlerce süt çiftliğine H5N1 virüsünün bulaşmasına neden oldu. Kuş gribinin bu özel türünün insandan insana yayıldığı henüz gözlemlenmemiş olsa da, hayvandan insana geçebiliyor. İlk araştırmalar inek sütünün insan enfeksiyonu için olası bir vektör olduğunu gösteriyor.
Birkaç hafta önce, Kaliforniya’daki halk sağlığı yetkilileri satılan çiğ sütte H5N1 virüsü tespit etti. Tüketicilere bulaşmasından korkulduğu için tüm ürünler geri çağrıldı. Bu noktada, H5N1 virüsünün bir ineğin meme bezlerine sızabileceği ve çiğ sütü veya süt sağım makinelerini kullanan süt çiftliği çalışanlarına bulaşabileceği görülüyor. Süt çiftliklerindeki bazı evcil kediler çiğ, enfekte süt içtikleri için öldü.
Süreci değerlendiren araştırmacılar, “Çiğ sütte influenza virüslerinin kalıcılığı endişe verici. Çünkü kültürel faktörler ve bazı popüler yanlış anlamalar nedeniyle ABD’de çiğ süt tüketimi hala yüksek. Bu yanlış inanışlardan bazıları çiğ sütün laktoz intoleransını veya astımı tedavi edebileceği, bağışıklık sistemini güçlendireceği ve pastörize süte kıyasla daha yüksek besin değerine sahip olduğu yönündeki inanışlardır” dedi.
Bu argümanların hiçbiri kanıtlarla desteklenmiyor. Çiğ süt içmenin riskleri son derece tehlikelidir, hatta ölümcül olabilir.
Amerikalıların yaklaşık %4’ü her yıl en az bir kez çiğ süt içmektedir. Ancak riske doğrudan maruz kalan bu kadar küçük bir nüfusta dahi halk sağlığına yönelik bir tehdit söz konusudur. HPAI virüsü bir insan vücudunda ne kadar çok zaman geçirirse, vücudu tanıma şansı o kadar artar ve muhtemelen ileride türümüzü daha iyi enfekte etmek için mutasyona uğrar.
Şimdiye kadar hastalanan ABD’li mandıra işçileri sadece hafif semptomlar gösterdi, ancak tarihsel olarak insanlar arasında görülen H5N1 salgınlarında ölüm oranı yüksek, %50 civarındadır. Kuş gribi riski olmasa dahi sağlık yetkilileri pastörize edilmemiş süt içmenin tüketicileri Listeria, Salmonella, Campylobacter ve E. coli gibi patojenlere maruz bırakabileceği konusunda uyarıyor.
Araştırmadan elde edilen sonuçlar Environmental Science & Technology Letters dergisinde yayınlandı.
www.gidahatti.com/haber/23161939/cig-sutteki-grip-mikroplari-gunlerce-bulasici-kaliyor
