Dünya zeytin üretiminde ilk 5’te yer alan Türkiye’nin zeytinyağı ihracatına kısıtlama getirmesi, Avrupa’da kuraklıkla birleşince dünyada zeytinyağı fiyatları yüzde 100’ün üzerinde arttı. Artan fiyatlar nedeniyle İspanya’da zeytinyağı hırsızlıklarının başladığı belirtilirken; Türkiye’deki üreticilerse, “Alıcılar Türkiye’den satın almayı planladıkları yağları Tunus ve Suriye’den tedarik etme çalışıyor” diyerek pazar kaybına dikkat çekiyor.
Türkiye’de zeytinyağında 1 Ağustos’tan bu yana uygulanan ihracat kısıtlaması pazar kaybına neden olurken; küresel piyasada ise zeytinyağı fiyatlarını olumsuz etkiledi. Avrupa’da kuraklık nedeniyle rekoltede yaşanan düşüşlere Türkiye’nin ihracat yasağı da eklenince fiyatlarda yüzde 100’ün üzerinde artış yaşandı. Gelişmeler Avrupa’da fiyat artışlarını tetiklerken, alıcıların Türkiye yerine Tunus ve Suriye’ye yönelmesi ise ihracat pazarlarının kaybına neden oluyor. Ayvalık Ticaret Odası Başkanı Ali Uçar, “İhracat bizim çıkış kapımızken şu anda alıcıların diğer ihracatçı ülkelere kaydığını görüyoruz. Suriye bu anlamda ön plana çıkıyor” dedi. Uçar, “Ambalajlı ürünlerin ihracatından yanayız ama bir şeyleri yasaklayarak yapılmasından yana değiliz. Desteklenerek ilerlenmeli. AB’ye ambalajlı yağ satamıyoruz. Sadece Uzak Doğu’ya satabiliyoruz. Mevcut enflasyon, kur ve maliyetlerdeki artış ile yıllık ortalama ihracat rakamları karşılaştırıldığında, bu sezonda ihracatın kilogram başına yaklaşık 4.5-5 Dolar olduğunu görüyoruz. İç piyasa toptan zeytinyağı ortalama fiyatı kilogram başına 115 ila 120 TL. İhracat yasağı devam ederse, bu rakamın yeni sezonda üreticiye olumsuz yansıması kaçınılmaz” değerlendirmesini yaptı.
YÜZDE 20 DÜŞÜŞ
Köklü Zeytincilik Yönetim Kurulu Başkanı Mustafa Kürlek ise “İklim krizi Zeytin rekoltesini ciddi oranda düşürdü. İhracat yasağıyla birlikte firmalar Türkiye’den satın almayı planladıkları yağları Tunus ve Suriye’den tedarik etme çalışıyor. Pazar kaybının artmaması adına zeytinyağı ihracatının belirtilen tarihten önce açılması gerekiyor. Türkiye yeni zeytin sezonuna yaklaşık 80 bin ton zeytinyağı stokuyla girecek ve bu stokun üzerine yeni mahsul eklenecek. Ancak 2023-2024’te eğer sıcaklıklar bu şekilde devam ederse, rekoltenin yüzde 20 düşmesini bekliyoruz” diye konuştu.
