Prof. Dr. Serdar Sayan, “KKM ve diğer kamu harcamalarının finansmanı için kaynak bulmak gerekecek. Birçok dolaylı vergide ciddi artışlar olacak” dedi.
Sosyal Politikalar Uygulama ve Araştırma Merkezi (SPM) Direktörü Prof. Dr. Serdar Sayan, düşük eğitimli ve düşük becerili milyonlarca sığınmacının mevcudiyetinin, istihdamın kalitesinin iyileşmesi konusunda iyimser olmayı zorlaştırdığını söyledi. “Kuru tutmak giderek daha zor ve maliyetli hale geliyor. Faiz ve kur politikalarında hayalleri bırakıp gerçeklere dönmek kaçınılmaz” diyen Prof. Dr. Serdar Sayan ile konuştuk.
- Sefalet endeksinde grafik nereye gidiyor?
Geleneksel Sefalet Endeksi (SE) is¸gu¨cu¨ piyasasında ekonomik sıkıntıya yol ac¸an asıl sorunun is¸sizlik oldugˆu kabulu¨ne dayanıyor. İşsizlik oranı, sadece aktif olarak is¸ aradıgˆı halde is¸ bulamayan is¸sizleri kapsıyor. Oysa Tu¨rkiye’de sıkıntı çekenler yalnızca resmi tanıma göre işsiz kategorisinde olanlar değil. İs¸ bulma u¨midini kaybettigˆi ic¸in is¸ aramayı bırakan ve is¸siz statu¨su¨nde sayılmayanlar da en az resmi is¸sizler kadar bu¨yu¨k sıkıntı içinde. Bunlar çalışma çağındaki nüfus içinde önemli büyüklükte bir kategori. SPM bu grubu da hesaba katarak geliştirdiği “Genis¸letilmis¸ Sefalet Endeksi” (GSE) go¨stergesini kullanıyor. GSE değerleri, pandemi öncesine ait baz ay olan 2019 Ocak degˆeri 100 alınmak suretiyle hesaplandıgˆında, 2023 Mart’ında, Şubat 2023’e göre 10.2 puan azalarak 92.1 oldu. Faiz indirimlerinin patlattığı enflasyona bağlı olarak rekor kıran SE ve GSE değerleri, inişli çıkışlı ama zirve yapan enflasyonun baz etkisiyle de düşmesine bağlı olarak eğilimi aşağı yönlü bir seyir izliyor.
Faiz indirimlerinin başlayıp enflasyonu patlattığı sürecin başında, 2021 Ekim’inde 100 TL’ye satın alınabilecek olan gıda ve alkolsüz içkiler grubundan ortalama bir ürünün fiyatı geçen ay itibarıyla 260 TL’ye ulaşmış durumda ve artmaya devam ediyor. Bu son 19 ayda geliri en az 2.6 kat artmamış olan herkesin mevcut geliri ile Eylül 2021’de tüketebileceği kadar gıda ve içecek tüketemeyeceği anlamına geliyor.
