Türk bir araştırmacının da yer aldığı bir ekip, bir mantar hücresinin birkaç yılda binlerce kat büyüdüğü bir çalışmayı en önemli akademik dergilerden Nature’da yayınladı.
2018’de hayata tek bir hücre olarak başlayan, insan gözünün göremediği bir canlı, şimdilerde bir pire büyüklüğünde çok hücreli bir “dev” haline geldi. Pire bizim için çok küçük bir canlı olsa da tek hücreli bir canlının bu ebada ulaşmış olması oldukça şaşırtıcı.
Kar tanesine benzer kümeler halinde bir arada duracak şekilde mutasyon geçiren bir maya hücresi (Saccharomyces cerevisiae) üzerinde yapılan bir çalışmada, binlerce nesil süren bilinçli bir seçilimin tek hücreli organizmaları neye dönüştürebileceği gösterildi.
Georgia Teknoloji Enstitüsü’ndeki araştırmacılar, beş popülasyon arasından en büyük ve en hızlı büyüyen maya kümelerini seçti ve nesilden nesile, yarım milyondan fazla klon hücre içeren bir organizma meydana getirdi. En son aşamada ortaya çıkan organizma, ilk atasından 20.000 kat daha büyük.
Georgia Tech’ten William Ratcliff, çalışmadan elde edilen bulguların, tek hücreli canlıların çok hücreli canlılara dönüşüm sürecine dair önemli veriler sağladığını söyledi.
Araştırma ekibinde Türk araştırma Ozan Bozdağ da yer alıyordu. Bozdağ çalışma hakkında yaptığı açıklamada, “Grupların bu çok büyük hale gelmesine olanak tanıyan tamamen yeni bir fiziksel mekanizma olduğunu keşfettik” dedi.
Maya hücresinin yolculuğu
Çalışmanın başında maya hücreleri uç uca eklenerek organizmanın genel yoğunluğunu azaltan daha büyük dallar meydana getirdi. Daha sonra bu dallar birbirine dolanarak, jele benzer bir kıvama sahip bir küme haline geldi. Bu yeni yapı organizmanın tek hücreli atasından 10.000 kat daha dayanıklı olmasını sağladı.
Bozdağ açıklamasında, “Maya hücrelerinden oluşan dallar düğüm benzeri birbirine dolandı. Kümelenen hücreler, bir direğe dolanan asma benzeri bir davranış sergiledi, birbirinin etrafına dolanarak tüm yapıyı güçlendirdi” diye konuştu.
Araştırmadan elde edilen sonuçlar en prestijli dergilerden Nature’da yayınlandı.
