İklim değişikliği ekosistemi tehdit ediyor. Tarım toprakları tuzlanıyor, çölleşme ve erozyon tahribatı artıyor. Biyoçeşitlilik azalıyor, canlı türlerinin yarısı risk altında. Hastalık ve zararlılarla mücadelenin maliyeti artarken, gıda arz güvenliği zedeleniyor.
Şöyle bir ajandama göz gezdirdiğimde mayıs ortasında ardı ardına sıralanan özel günler dikkatimi çekti.
12 Mayıs Uluslararası Bitki Sağlığı Günü…
14 Mayıs Dünya Çiftçi Günü…
15 Mayıs Dünya İklim Günü…
Bitmedi…
20 Mayıs Dünya Arı Günü…
22 Mayıs Dünya Biyolojik Çeşitlilik Günü…
Aslına bakarsanız tüm bu özel günlerin ekolojik sistem içerisinde birbiriyle doğrudan bir bağı var. Ve o bağ maalesef pek çok olumsuz faktörün bir araya gelmesi sonucu zayıflıyor.
Ekosistemin direnci kırılıyor.
Bu konulara ilişkin son dönemde önüme ilginç raporlar geliyor.
Bazılarının konu başlıkları oldukça enteresan ve içerik açısından oldukça önemli detaylara sahip.
Tuzlanmanın zararı her yıl 27 milyar $
FAO tarafından yayınlanan “Tuzdan Etkilenen Toprakların Küresel Durumu” bunlardan bir tanesi.
Bu rapor bize küresel tarım alanlarının yüzde 10.7’sinin tuzlanma sorunu yaşadığı uyarısında bulunuyor. Tuzlanma, toprak erozyonundan sonra en yaygın toprak bozulması türü olarak öne çıkıyor ve küresel tarım sektörüne her yıl en az 27 milyar dolar maliyet yaratıyor. Tuzlanmanın pek çok nedeni var. Ama öne çıkan sebepleri, iklim değişikliği, deniz seviyesinin yükselmesi, tarımda kötü sulama uygulamaları, aşırı su kullanımı şeklinde sıralamak mümkün. Aslında hepsinin temelinde insanoğlunun sorumsuz ve şuursuz eylemleri yatıyor.
Türkiye’nin bu konudaki mevcut durumunu merak ettim ancak raporda tuzdan etkilenmiş toprak alanlarına ilişkin doğrudan, ölçülmüş ve listelenmiş bir veriye rastlamadım.
Ancak Türkiye’de toprak bozulması, erozyon, kuraklık ve su stresi gibi küresel olarak tuzlanma ile ilişkilendirilen sorunların mevcut olduğunu biliyoruz. Ziraat Mühendisleri Odasının (ZMO) 10’uncu teknik kongresinde sunulan “Sürdürülebilir Toprak Yönetiminin Göstergeleri” başlıklı bildirgede önemli tespitler var.
Yapılan araştırmalarda, Türkiye’de tarımsal verimliliği olumsuz etkileyen tuzlanma sorunu, özellikle Konya-Ereğli, Aksaray, Malya, Erzurum, Erzincan, Çukurova, Iğdır, Menemen, Bafra, Söke, Acıpayam, Salihli, Harran, Amik ve Reyhanlı Ovası gibi tarım alanlarında yaygın olarak görülüyor.
En kaliteli su bile toprak tuzlandırıyor
Ancak, bu bölgelerdeki tuzluluk değerleri ve dağılımı üzerine yapılan çalışmaların büyük bir kısmı güncelliğini yitirmiş durumda. Ülke genelinde kapsamlı ve güncel tuzluluk haritaları bulunmuyor.
Bu harita neden önemli sorusunun yanıtı ise bildirgenin şu paragrafında yer alıyor: “Türkiye’nin tarım stratejileri açısından, tuzluluktan etkilenen alanların güncel haritalarının olmaması, toprak ıslahı ve doğru ürün deseni seçiminde büyük zorluklar yaratmakta ve bitkisel verim kayıplarına neden olmaktadır.”
Bildirgede şu not da önemli: “Türkiye’de su erozyonuyla kaybedilen toprak miktarı, dünya ortalamasının yaklaşık 5 katı.”
