Toprak; kayaların ayrışması sonucu ortaya çıkan mineral maddeler, canlı varlıkların artığı olan organik maddeler, bakteriler, mantarlar gibi küçük canlılar yanında su ve havayı da içeren karmaşık bir yapıdır. Toprakta böcekler, örümcekler, solucanlar, salyangoz, köstebek gibi büyük canlılar da bulunur. Madensel (mineral) maddeler, boyutlarına göre taş, çakıl, kum, mil ve kil gibi adlar alır. Teksel taneciklerden oluşan bu maddeler humus adı verilen organik maddelerin etkisiyle birbirine yapışarak bulgur taneleri gibi bir yapı kazanınca verimli bir tarım toprağı haline gelir. Arada su ve hava girişi için boşluklar kalır. Toprağın su ve besin maddesi tutma özelliği iyileşir.
ORGANİK MADDE YETERSİZ
Topraklarda yüzde 4,5-5 oranında organik madde olması istenir. Ancak ülkemizin topraklarında organik madde eksiktir. Organik madde bakımından fakir olan topraklar, kevgir gibi olup suyu ve besin maddelerini tutamaz. Su ve suyun içinde erimiş olan gübreler kısa sürede bitki köklerinin ulaşamayacağı derinliklere iner. Bunu önlemenin tek çaresi bitkisel ve hayvansal artıkları toprağa karıştırmaktır. Bu işlem yeşil gübre, çiftlik gübresi, kompost, örtüleme (malçlama)gibi teknikler uygulanarak yapılır.
DOĞAL SÜREÇ
Doğada yaşlanıp devrilen bir ağaç, kırılan bir dal, dökülen bir yaprak,ölen bir hayvan,çürüyüp bozunarak toprağı iyileştirir. Doğada bu işlem kendiliğinden ve zamanla olur. Tarımsal üretim sırasında ortaya çıkan artıklar, toprağa karıştırılırsa topraktan kaldırırılan besin maddelerinin bir kısmı geri verilmiş olur. Anızlar ve budama artıkları hiçbir zaman yakılmamalıdır. Ateş toprak içinde yaşayan pekçok canlıyı yok eder. Bitkisel ve hayvansal artıklar, kullanıma hazır hale getirilerek toprağa karıştırılmalıdır.
KOMPOST
Kompost yapımı; bitkisel ve hayvansal artıkların hızlı bir şekilde bitkilere yarayışlı hale getirilme işlemidir. Uygun koşullar altında bakterileri kullanarak gerçekleştirilen bir mayalanma (fermentasyon) işlemidir. Oksijenli ortamda mayalanma hızlı olur ve sıcaklık 70 dereceye kadar çıkabilir. Bunun için sıcakkompost adı verilmiştir. Kuru ve yaş organik maddeler ve odun külü, kaya tozu, ısırgan otu gibi zenginleştirici maddeler, katmanlar halinde sıralanıp, nemlendirilerek en az 1,5 metre yükseklikte yığın oluşturulur. Sıcaklık yükseldiği zaman yığının alt üst edilerek havalandırılması gerekir. Bunun için emek sarfetmek ve masraf etmek gerekir. Kompostun kısa sürede oluşması, sıcaklık nedeniyle yabancı ot tohumlarının ve hastalık yapan mikropların ölmesi yöntemin faydalı tarafıdır. Oluşum sırasında ilgi ve emek istemesi de sakıncalı yönüdür.
