İki büyük küresel araştırmaya göre Dünya, gezegenin ikliminin muhtemelen korkutucu yeni bir aşamaya girmesi anlamında gelen 1.5 santigrat derecelik küresel ısınma eşiğini geçiyor.
İklim değişikliği konusunda dönüm noktası niteliğindeki 2015 Paris Anlaşması kapsamında insanlık, sera gazı emisyonlarını azaltmayı ve gezegenin ısınmasını sanayi öncesi ortalamanın en fazla 1,5 santigrat üzeri ile sınırlı tutmayı hedefliyor. Ancak 2024 yılında bu sınır aşıldı. Bu, Paris eşiğinin aşıldığını ilan etmek için yeterli değildi. Çünkü anlaşma kapsamındaki sıcaklık hedefleri, 1,5 santigrat derece eşiğinin üzerine kısa sürekli çıkışlardan ziyade, birkaç on yıllık süredeki ortalamaları dikkate alıyor.
Ancak Nature Climate Change dergisinde yayınlanan 2 araştırmada, farklı bir ölçü kullanılıyor. Her çalışmada da yakın geçmişteki sıcak yılların, gelecekteki uzun vadeli ısınma eşiğinin aşılacağına dair bir işaret olup olmadığını belirlemek için, tarihsel iklim verilerini incelendi. Cevap, endişe verici bir şekilde, evet.
Araştırmacılar, rekor sıcaklıklara sahne olan 2024 yılının Dünya’nın 1,5 santigrat derece sınırını geçmekte olduğunu gösterdiğini ve bunun ötesinde bilim insanlarının Dünya’daki yaşamı destekleyen doğal sistemlere felaket boyutunda zarar geleceğini öngördüklerini söylüyor.
Araştırma detayları
Çalışmalar Avrupa ve Kanada’daki araştırmacılar tarafından bağımsız olarak yürütüldü, ancak aynı temel soru ele alındı. 1,5 santigrat derecenin üzerinde bir küresel ısınma yılı, Paris Anlaşması eşiğini çoktan aştığımıza dair bir uyarı işareti mi?
Her iki çalışma da bu soruyu ele almak için biraz farklı yaklaşımlarla gözlemleri ve iklim modeli simülasyonlarını kullandı. Avrupa’daki makalede araştırmacılar tarihsel ısınma eğilimlerine baktı. Dünya’nın ortalama sıcaklığı belirli bir eşiğe ulaştığında, takip eden 20 yıllık dönemin de bu eşiğe ulaştığını buldular.
Bu model, Dünya’nın geçen yıl 1,5 santigrat derece ısınmaya ulaştığı göz önüne alındığında, ortalama sıcaklıkların da 1,5 santigrat derece yükseğe ulaşacağı 20 yıllık bir ısınma dönemine girmiş olabileceğimizi gösteriyor.
Kanada’da yapılan araştırma ise aydan aya verileri kapsıyor. Geçen yıl Haziran ayı, sıcaklıkların 1,5 santigrat derece ısınma seviyesinin üzerine çıktığı art arda 12. ay oldu. Araştırmacı, bir iklim eşiğinin üzerinde art arda 12 ayın, eşiğe uzun vadede ulaşılacağını gösterdiğini tespit etti.
Her iki çalışma da, sıkı emisyon azaltımı şimdi başlasa bile, Dünya’nın 1.5 santigrat derece eşiğini geçme olasılığının yüksek olduğunu gösteriyor.
Yanlış yöne doğru ilerliyoruz
Bu bulgular ışığında insanlığın bundan sonra ne yapacağı büyük önem taşıyor. İklim bilimciler on yıllardır enerji için fosil yakıtların yakılmasının karbondioksit ve diğer gazları açığa çıkararak gezegeni ısıttığı konusunda uyarıda bulunuyor.
Ancak insanlığın neden olduğu sera gazı emisyonları artmaya devam ediyor. Hükümetlerarası İklim Değişikliği Paneli’nin 1990 yılında ilk raporunu yayınlamasından bu yana, dünyanın yıllık karbondioksit emisyonları yaklaşık %50 arttı.
Basitçe söylemek gerekirse, bırakın gereken hızda ilerlemeyi, doğru yönde bile ilerlemiyoruz. Bilim, küresel ısınmayı sona erdirmek için sera gazı emisyonlarının net sıfıra ulaşması gerektiğini gösteriyor. O zaman bile, iklimin bazı bileşenleri yüzyıllar boyunca değişmeye devam edecek, çünkü özellikle okyanuslardaki bazı bölgesel ısınmalar zaten kilitlenmiş ve geri döndürülemez durumda.
Bu makalenin orijinali, Creative Commons lisansı altında The Conversation’da yayınlandı. Orijinal makaleyi okumak için buraya tıklayabilirsiniz.
www.gidahatti.com/haber/23748710/iki-onemli-arastirma-dunya-korkutucu-bir-iklime-gecmek-uzere
