Yeni bir araştırma, İrlanda Patates Kıtlığı’na yol açan patojenin kaynağının Güney Amerika’daki And Dağları olduğunu ortaya çıkardı.
İrlanda Patates Kıtlığı, 1845 yılında İrlanda’da başlayan ve 1852’e kadar süren kitlesel açlık, hastalık ve göç dönemidir. Yaklaşık 1.000.000 kişinin ölümü, hastalanması ve de göç etmesiyle sonuçlanmıştır. Büyük kıtlığa halkın temel gıda maddesi olan patateslere bulaşan Phytophthora infestans mantarının sebep olduğu bilinmektedir.
Ancak bu konudaki araştırmalar günümüzdeki dahi devam ediyor. Kuzey Carolina Eyalet Üniversitesi tarafından yapılan önemli bir çalışma, İrlanda patates kıtlığının ardındaki patojen olan Phytophthora infestans’ın daha önce tartışıldığı gibi Meksika’da değil, Güney Amerika’daki And Dağları’nda ortaya çıktığını doğruladı. Araştırmacılar, “Hastalıklara dirençli mahsullerin yetiştirilmesi için kritik öneme sahip And yabani patates türleri, iklim değişikliği nedeniyle yok olabilir ve bu da küresel gıda güvenliğini tehdit eder” dedi.
Araştırma, P. infestans ve yakın akrabaları Phytophthora andina ve Phytophthora betacei’nin kapsamlı genom dizilimi yoluyla ikna edici kanıtlar sunuyor. Bulgular, And Dağları bölgesinin türleşme için bir sıcak nokta görevi gördüğünü ve bu türlerin binlerce yıl boyunca birlikte geliştiğini doğrular.
NC State’te Bitki Patolojisi Profesörü olan Dr. Jean Ristaino, “Bu araştırma, P. infestans’ın kökeni hakkında uzun süredir devam eden bir tartışmayı çözüme kavuşturuyor. And Dağları açıkça bu yıkıcı patojenin evrimsel beşiğidir” dedi.
P. infestans küresel bir tehdit
En çok 1840’lardaki İrlanda patates kıtlığına neden olmasıyla bilinen P. infestans, patates ve domateslerde geç yanıklık hastalığına neden olarak tarımı küresel olarak tehdit etmeye devam ediyor. Solanum demissum gibi yabani Meksika patatesi türleri onlarca yıldır dayanıklı ürünler yetiştirmek için kullanılırken, bu yeni çalışma P. infestans ile P. mirabilis ve P. ipomoea gibi ilgili Meksika patojenleri arasındaki önemli genetik farklılıkları ortaya koyuyor.
Araştırma ekibinden Allison Coomber, “Verilerimiz, P. infestans’ın göçlerinin And Dağları’ndan kaynaklandığını ve Avrupa’yı kasıp kavurmadan önce Meksika da dahil olmak üzere kuzeye doğru yayıldığını gösteriyor. Güney Amerika ve Meksika arasındaki daha yakın tarihli genetik değişim, modern ticaret ve tarım uygulamalarının etkisine işaret ediyor” dedi.
Tarım için önemli bulgular
Çalışma ayrıca iklim değişikliğinin, P. infestans ile mücadelede kritik direnç genlerine sahip olabilecek And yabani patates türleri üzerindeki etkisine ilişkin endişeleri de artırıyor. Kuraklık yüksek rakımlarda yoğunlaştıkça, bu yabani türler yok olma riskiyle karşı karşıya.
Ristaino, “Hastalıklara dirençli ürünler yetiştirmek için, hayati bir kaynağı kaybetmeden önce bu yabani patatesleri gecikmeden incelemeliyiz” dedi. Bulgular sadece tarihsel bir gizemi çözmekle kalmıyor, aynı zamanda tarım bilimi için de önemli bilgiler sağlıyor. Araştırmacılar, patojenin geçmişini anlayarak, yayılmasını önlemek ve küresel gıda güvenliği üzerindeki etkisini azaltmak için stratejileri daha iyi hedefleyebilir.
www.gidahatti.com/haber/23662827/irlandadaki-patates-kitliginin-kaynagi-bulundu
