Gıda ve Yem için Hızlı Alarm Sistemi’nde (RASFF) neredeyse her gün Türkiye’den Avrupa’ya gönderilen ürünlerle ilgili bildirim oluyor. Gerekçeyse insan sağlığı için son derece tehlikeli olan pestisitler ve ‘zehirli madde‘ler.
TMMOB Gıda Mühendisleri Odası Yönetim Kurulu Üyesi Gıda Mühendisi Uğur Toprak, Diken’e yaptığı açıklamada tarım zararlıların artık ilaçlara dayanıklı olduğunu söyledi: “Bilinçsizce kullanılan pestisitler nedeniyle, zirai ürün zararlılarında çeşitli tipte dayanıklılıklar geliştiği için daha yüksek dozlarda uygulama yapılmasını zorunlu kılmakta.”
Avrupa Birliği, gıda güvenliği konusundaki sorunları hızlı bir şekilde tespit etmek ve gerekli önlemleri almak amacıyla RASFF (RapidAlertSystemforFoodandFeed) adlı bir sistem kullanıyor. Bu sistem sayesinde, Avrupa pazarına giren gıda ürünlerinde tespit edilen sorunlar anında bildiriliyor ve gerekli önlemler alınıyor.
Türkiye’den ihraç edilen ürünlerde de RASFF sistemi üzerinden neredeyse her gün bildirimler yapılıyor.
Diken’in bu bildirimleri peş peşe haber yapmasından sonra Tarım ve Orman Bakanlığı, 7 Ocak’ta yeni yönetmelikle pestisit limitlerinde güncellemeye giderek Avrupa Birliği (AB) standardı getirmişti.
Bakanlık yönetmeliğin yayınladığı tarihten itibaren üç ayda uyum sağlanacağını belirtmişti. Yayım tarihinden önce yürürlükte olan hükümlere uygun olarak üretilmiş gıdalar içinse “Raf ömrü boyunca piyasada bulunabilir” denilmişti.
İnsanlara, hayvanlara ve ekosisteme zararlı
Gıda Mühendisi Toprak, pestisitlerin (formülasyon tipi, uygulama şekli, doz miktarı vb. niteliklere göre değişmekle birlikte) canlılara verdiği zararlar şöyle sıraladı:
- Teratojenik, karsinojenik, nörotoksik, imminolojik, sitotoksik ve hepatotoksik etkilerin olması.
- Kromozom anormalliklerini arttırıyor, kardiyovasküler sistem, üreme sistemi dahil birçok sistemin etkilenmesine neden oluyor.
- Hedef olmayan organizmalarda (çiftlik hayvanları, arılar, kuşlar, balıklar ve omurgasızlarda) muhtemel ölümlere neden olduğu, üremenin azalmasıyla birlikte uzun dönemlerde ekosistemin yapısı ve türlerinin sayısında değişikliklere neden oluyor.
- Pestisitler; hava, toprak, su ve bitkilere geçerek doğal çevreye yayılılıyor. Bu da önemli çevre kirliliklerine neden oluyor.
- Bitkilerin direkt veya dolaylı olarak pestisite maruz kalması sonucundaysa pestisit kalıntılarının gıda yoluyla insan ve hayvanların besin zincirine girerek, canlıların bu toksik bileşikle kontamine olmasına neden oluyor.
Tarım zararlıları artık ilaçlara dayanıklı
Gıda mühendisi şöyle devam etti: “Bilinçsizce kullanılan pestisitler nedeniyle zirai ürün zararlılarında çeşitli tipte dayanıklılıklar geliştiği için daha yüksek dozlarda uygulama yapılmasını zorunlu kılmakta. Bu durumsa gerek üretim maliyetinin artmasına gerekse de üründe ve ekosistem içerisinde kalıntı miktarıyla kirliliğin artmasına neden oluyor.”
Yaygın bitki zararlıları şöyle: Örümcek akarları, yaprak bitleri, beyaz sinek, tırtıllar, böcekler.
