Tarım sektörü büyüyor ancak GSYİH’den aldığı pay birkaç yılın dışında sürekli küçülüyor. Bu yılın ilk çeyreği 1998’den bu yana en kötü ikinci sonucun alındığı ve çiftçilerin en çok yoksullaştığı dönem oldu.
Türkiye İstatistik Kurumu’nun (TÜİK) 2024 yılının ilk çeyreğine ilişkin verileri tarım sektörünün büyüme ivmesini ortaya koyuyor. Geçmiş üç yıl içinde iki kez daralma yaşayan sektör bu yılın ilk çeyreğinde yüzde 4,6 büyüdü. Bu oran ülkenin genel ekonomik büyüme oranı olan yüzde 5,7’nin altında olsa da önceki yılın daralma eğiliminin ardından kaydedilen artış sektör için umut vaat ediyor.
Ancak Türkiye’nin zengin coğrafyası, dört mevsimi ve çeşitlilik arz eden tarım ürünleri göz önünde bulundurulduğunda bu büyüme yeterli mi? 2003’ten 2023’e kadar olan dönemde yıllık yüzde 2,38 büyüme oranı sergileyen tarım sektörü ülkenin yüzde 5,39’luk genel büyümesinin gerisinde kaldı. İstikrarlı ve güçlü bir büyüme için yıllık en az yüzde 5’lik artışa ulaşılmalıdır.
Tarımsal hasıla ilk çeyrekte 121 milyar liradan yaklaşık yüzde 69’luk artışla 206 milyar liraya yükseldi. Bu artış gıda enflasyonu ile paralel bir seyir izliyor. Dolar bazında ise geçen yılın aynı dönemine göre yüzde 4’lük artışla 6,7 milyar dolara çıktı. Hazır bu konu açılmışken belirtelim, Tarım ve Orman Bakanı İbrahim Yumaklı 2023 yılı tarımsal hasılasının 69,2 milyar dolar olduğunu ifade ediyor. Bu rakam tarımsal hasılanın yıllık dolara kuruna bölünmesiyle elde ediliyor. Aynı hesabı Türkiye İstatistik Kurumu’nun gayri safi yurtiçi hasılayı (GSYH) açıklarken esas aldığı dolar kuru üzerinden yapılacak hesaplamada da 2023 yılı tarımsal hasılası 69,2 milyar dolar çıkıyor. Ancak bu hesaplama yöntemi yanlıştır. Neden?
Türkiye İstatistik Kurumu hasılaları çeyrek bazlı açıkladığından dolar bazlı GSYH hesabını çeyrek bazlı dolar kuru üzerinden hesaplıyor. Kısacası çeyrek bazlı dolar hesabı üzerinden tarımsal hasılayı hesapladığımda 65,9 milyar dolar çıkıyor. Sayın Bakan Yumaklı’nın açıkladığı 69,2 milyar dolara göre 3,3 milyar dolarlık bir sapma olduğu görülüyor.
