Türkiye’nin tarım, gıda ve içecek sektörü yılın ilk üç ayında 7,01 milyar dolar ihracat, 4,8 milyar dolar ithalat yaptı.
Dış Ticaret Dengesi, Ocak-Mart döneminde yüzde 334.5 artışla 2,21 milyar dolar fazla verdi.
Mart Şubat ayında buğday ithalatı yüzde 46,2, ham ayçiçeği yağı yüzde 33,6 ve soya fasulyesi ithalatı yüzde 6,2 geriledi
Yılın ilk 3 ayında en fazla un, fındık içi ve makarna ihraç edilirken, en fazla ithal edilen ürünler ise buğday, soya fasulyesi ve ham ayçiçeği olarak sıralandı.
Bu dönemde en fazla ihracat Irak, Almanya ve Rusya’ya yapılırken, en fazla ithalat ise Rusya, Ukrayna ve Brezilya’dan yapıldı.
Türkiye İstatistik Kurumu’nun (TÜİK) Dış Ticaret Verileri temel alınarak hazırlanan TGDF Dijital Veri Paneli’ne göre, bu yılın ilk 3 ayında tarım, gıda ve içecek sektörü geçen yıl aynı döneme göre yüzde 8,42 artışla 7,01milyar dolar ihracat ve yüzde 19,38 düşüşle 4,8 milyar dolar ithalat yaptı. Ocak-Mart döneminde Dış Ticaret Dengesi 2,21 milyar dolar fazla verdi.
Özel Ticaret Sistemi (ÖTS) çerçevesinde yayınlanan Dış Ticaret Verileri’ne göre, yılın ilk 3 ayında ihracat geçen yıl aynı döneme kıyasla yüzde 8,42 artarken, ithalat ise yüzde 19,38 azaldı.
Mart 2024 itibarıyla aylık temelde ise ihracat geçen yıl aynı döneme kıyasla yüzde 3,52 düşüşle 2,3 milyar dolar olurken, ithalat ise geçen yıl aynı döneme göre yüzde 25,13 azalarak 1,66 milyar dolar oldu.
Mart ayında buğday ithalatı yüzde 46,2, ham ayçiçeği yağı yüzde 33,6 ve soya fasulyesi ithalatı yüzde 6,2 geriledi.
Yılın ilk 3 ayında Dış Ticaret Dengesi fazla verdi
Yılın ilk 3 ayında tarım, gıda ve içecek sektöründe Dış Ticaret Dengesi geçen yıl aynı döneme yüzde 334.5 artışla 2,21 milyar dolar fazla verdi. Geçen yıl Ocak-Mart döneminde Dış Ticaret Dengesi 51 milyon dolar fazla vermişti. Mart ayı itibarıyla aylık bazda ise Dış Ticaret Dengesi 640 milyon dolar fazla verdi.
Yılın ilk 3 ayında birim ihracat değeri geçen yıl aynı döneme kıyasla yüzde 10,41 düşüşle 1.202 dolar/ton oldu. İthalat birim değeri ise geçen yıl aynı dönemle karşılaştırıldığında yüzde 1,64 azalarak 634 dolar/ton oldu.
Dış ticarette öne çıkan ürünler
2024 yılının ilk 3 ayında ihracatta öne çıkan ürünlerde ilk sırayı 388,8 milyon dolar ile un aldı. Bu ürünü 361,9 milyon dolar ile fındık içi ve 220,6 milyon dolar ile makarna izledi. Bu ürünler, Ocak-Mart dönemi itibarıyla toplam ihracatın yaklaşık yüzde 13,85’ini oluşturdu.
Aynı dönemde ithalatta ise en fazla ithal edilen ürün 536,2 milyon dolar ile buğday oldu. Buğdayı 441 milyon dolar ile soya fasulyesi ve 296,1milyon dolar ile ham ayçiçeği yağı takip etti. Bu üç ürün, Ocak-Mart dönemi itibarıyla toplam ithalatın yüzde 26,52’sini oluşturdu.
Mart ayı itibarıyla ihracat ve ithalatta durum
Aylık temelde değerlendirildiğinde, mart ayında ihracatta öne çıkan ürünlerde ilk sırayı 129,6 milyon dolar ile buğday unu alırken, bu ürünü 118 milyon dolar ile fındık içi ve 79,7 milyon dolar ile rafine ayçiçeği yağı izledi.
Aynı ayda en fazla ithal edilen ürünler ise 169 milyon dolar ile soya fasulyesi, 146,4 milyon dolar ile buğday ve 120,6 milyon dolar ile ham ayçiçeği olarak sıralandı.
İthalatta ilk iki sıradaki Rusya ve Ukrayna sıralaması değişmedi
Bu yılın ilk 3 ayında yapılan ithalatta ilk sırayı 536,2 milyon dolar ile buğday aldı. Rusya ve Ukrayna, buğdayın en fazla ithal edildiği ilk iki ülke olmayı sürdürdü. Bu dönemde, Rusya’dan 381 milyon dolar ve Ukrayna’dan 132,2 milyon dolar tutarında buğday ithalatı yapıldı. Bu iki ülkenin toplam buğday ithalatındaki payı yaklaşık yüzde 95,7 oldu. Aynı dönemde 8,8 milyon dolar buğday ithalatıyla Moldova üçüncü sırada yer aldı.
Aylık temelde bakıldığında ise mart ayındaki 146,4 milyon dolarlık buğday ithalatının 104,7 milyon dolarlık kısmı Rusya’dan yapıldı. Rusya’nın ardından Ukrayna’dan 38,5 ve Moldova’dan 1,2 milyon dolarlık buğday ithalatı yapıldı.
Yılın ilk 3 ayında buğdaydan sonra 441 milyon dolar tutarında soya fasulyesi ve 296,1 milyon dolar tutarında ham ayçiçeği yağı ithal edildi. Soya fasulyesi ithalinde ilk sırayı 203,2 milyon dolar ile Brezilya alırken, bu ülkeyi Ukrayna (113,7 milyon dolar) ve ABD (71,6 milyon dolar) takip etti. Yılın ilk 3 ayında 296,1 milyon dolar tutarında Ayçiçeği yağı ithalatı yapılırken, sıralama 172 milyon dolar ile Ukrayna, 109,3 milyon dolar ile Rusya ve 6,8 milyon dolar ile Sırbistan oldu.
Türkiye’nin ithalatında ilk 3 sırada yer alan 3 üründe ithalatın büyük bölümü Rusya ve Ukrayna’dan yapıldı.
En fazla ihracat ve ithalat yapan sektörler
Bu yılın ilk 3 aylık dış ticaret verileri sektörlere göre incelendiğinde; en fazla ihracatın 816 milyon dolar ile Şeker ve Şekerli Mamuller sektöründe yapıldığı görüldü. Bu sektörü sırasıyla Sert Kabuklu Meyveler sektörü (657 milyon dolar), Yaş Meyve sektörü (633 milyon dolar), Balıkçılık ve Su Ürünleri sektörü (456 milyon dolar) ve Bitkisel Yağ sektörü (396 milyon dolar) takip etti.
Şeker ve Şekerli Mamuller sektörünün toplam ihracat içindeki payı yüzde 13,64, Sert Kabuklu Meyveler sektörünün yüzde 10,97, Yaş Meyve sektörünün yüzde 10,57, Balıkçılık ve Su Ürünleri sektörünün yüzde 7,63 ve Bitkisel Yağ sektörünün yüzde 6,62 oldu.
Yine aynı dönemde en fazla ithalat 1.331 milyar dolar ile Hayvan Yemi sektöründe yapıldı. Bu sektörün ardından en fazla ithalat yapan sektörler; Bitkisel Yağ (808 milyon dolar), Un (616 milyon dolar), Kakao ve Çikolata (282 milyon dolar) ve Canlı Hayvan Ticareti (173 milyon dolar) sektörleri olarak sıralandı.
Hayvan Yemi sektörünün toplam ithalat içindeki payı yüzde 34,53, Bitkisel Yağ sektörünün yüzde 20,96, Un sektörünün yüzde 15,97, Kakao ve Çikolata sektörünün yüzde 7,32 ve Canlı Hayvan Ticareti sektörünün 4,5 oldu.
İhracatın arttığı ve azaldığı sektörler
Bu yılın ilk 3 ayında geçen yıl aynı döneme kıyasla ihracatı değer olarak en fazla artan sektörlerin başında 169 milyon dolar ile (yüzde 34,61 artış) ile Sert Kabuklu Meyveler sektörü geldi. Bu sektörü 124 milyon dolar ile (yüzde 17,95 artış) Şeker ve Şekerli Mamuller sektörü, 98 milyon dolar ile (yüzde 18,33 artış) Yaş Meyve sektörü, 77 milyon dolar ile (yüzde 31,92 artış) Makarna sektörü ve 66 milyon dolar ile (yüzde 40,67 artış) Hayvan Yemi sektörü izledi.
Söz konusu dönemde ihracatı değer olarak en fazla düşen sektör 287 milyon dolar ile (yüzde 42,02 düşüş) Bitkisel Yağ sektörü oldu. Ayrıca Sebze sektörü 58 milyon dolar (yüzde 13,78 düşüş), Bakliyat sektörü 46 milyon dolar (yüzde 25,41 düşüş), Tohumculuk sektörü 26 milyon dolar (yüzde 14,78 düşüş) ve Canlı Hayvan Ticareti sektörü 4 milyon dolar (yüzde 18,32 düşüş) geriledi.
Bu yılın ilk 3 ayında geçen yıl aynı döneme göre, ithalatı değer olarak en fazla artan sektör 86 milyon dolar ile (yüzde 44,1artış) Kakao ve Çikolata sektörü oldu. Bu sektörün ardından Tohumculuk sektörü 41milyon dolar (yüzde 37,9 artış), Sert Kabuklu Meyveler sektörü 19 milyon dolar (yüzde 19,5 artış), Alkollü İçecekler sektörü 12 milyon dolar (yüzde 19,4 artış) ve Canlı Hayvan Ticareti 7 milyon dolar ile (yüzde 4,3 artış) ithalatı değer olarak en fazla artan sektörler olarak sıralandı.
Bu dönemde ithalatı en çok düşen sektörler ise 464 milyon dolar ile (yüzde 43 düşüş) Un sektörü, 294 milyon dolar ile Bitkisel Yağ sektörü (yüzde 26,7 düşüş), 153 milyon dolar ile Hayvan Yemi sektörü (yüzde 10,3 düşüş) 133 milyon dolar ile Bakliyat sektörü (yüzde 55,5 düşüş) ve 96 milyon dolar ile (yüzde 81,7 düşüş) Pirinç Değirmenciliği sektörü oldu.
Dış ticarette öne çıkan ülkeler
Bu yılın ilk 3 ayında dış ticaret verileri ülke bazında değerlendirildiğinde; en fazla ihracat yapılan ülke 924 milyon dolar ile Irak oldu. Irak’tan sonra en fazla ihracat, 503 milyon dolar ile Almanya’ya, 397 milyon dolar ile Rusya’ya, 377 milyon dolar ile ABD’ye ve 299 milyon dolar ile İtalya’ya yapıldı. Yılın ilk 3 ayında, bu 5 ülkeye yapılan ihracat toplam ihracatın yüzde 35,66’sını oluşturdu.
Aynı dönemde ülke bazında ithalat en fazla 868 milyon dolar ile Rusya’dan yapıldı. Bu ülkeyi, 609 milyon dolar ile Ukrayna, 331 milyon dolar ile Brezilya, 302 milyon dolar ile ABD ve 196 milyon dolar ile Malezya izledi. Bu 5 ülkeden yapılan ithalat, toplam ithalatın yüzde 48,04’ünü oluşturdu.
Türkiye’nin en fazla ithalat yaptığı ilk 2 ülke sıralamasında Rusya ve Ukrayna yerlerini korudu. Bu iki ülkeden yapılan ithalat, toplam ithalatın yüzde 30,77’sine denk düştü.
Türkiye, yılın ilk 3 ayında en fazla ihracat yaptığı ülkelerden Irak’a un, dondurulmuş tavuk eti, gofret ve waffle, Almanya’ya fındık içi, ambalajlı fındık ile fındık püresi ve Rusya’ya ise mandalina, alabalık ve domates ihraç etti.
Türkiye aynı dönemde en fazla ithalat yaptığı Rusya’dan buğday, ham ayçiçeği, ayçiçeği küspesi, Ukrayna’dan ham ayçiçeği yağı, buğday ve soya fasulyesi ve Brezilya’dan soya fasulyesi, kahve ve sığır ithal etti.
NOT: TÜİK’in açıkladığı Dış Ticaret Verileri temel alınarak hazırlanan TGDF Dijital Veri Paneli’ndeki hesaplamalara 01 ve 24 fasılları arasındaki tüm Gümrük Tarife İstatistik Pozisyonu (GTIP) kalemleri ile 29’uncu fasıl ve 35’inci fasıldan seçili ürünler dâhil edilmiştir.
