İklim değişikliğini önlemenin en etkili yollarından birisi de gıda israfı ile mücadeledir. İngiltere’deki Bath Üniversitesi’nden araştırmacılar, yeni bir araştırma neticesinde sebzeleri çok daha uzun süre taze tutmayı başardıklarını açıkladı…
Çürümüş meyve ve sebzeler, gıda israfına en fazla katkıda bulunan unsurlar arasında. Bath Üniversitesi’ndeki araştırmacılar, bu soruna bir çözüm bulabilmek için havuç üzerinde bir çalışma yürüttü.
Gıda israfı sorunu ne kadar ciddi?
Gıda israfının iklim değişikliğine önemli bir katkıda bulunmasının yanında, ekonomik açıdan da büyük bir sorundur. Bu sorun birçoğumuzun düşündüğünden daha büyüktür. İnsan tüketimi için üretilen tüm gıdanın üçte biri israf edilmektedir.
İsraf edilen bu gıdaların üretimi aynı zamanda su, toprak ve işgücünü de israf ettiğinden gerçek maliyetin ölçülmesi çok daha zordur. Ancak Friends of the Earth’ün tahminlerine göre, gıda israfı eğer bir ülke olsaydı, dünyadaki en yüksek üçüncü sera gazı salınımına neden olurdu. Bu nedenle gıda israfını azaltmaya yönelik çabalar oldukça önemli.
Bozulma yoluyla taze ürün kaybını azaltma hedefi için yola çıkan bir araştırma ekibinin başında Nguyen A. Vo-Bui vardı. Araştırmacılar ilk olarak havuçların raf ömrünü ve nelerin havuçların yumuşamasına ve şekillerinin bozulmasına yol açarak yenmez hale gelmelerine neden olduğunu inceledi.
Araştırma nasıl yapıldı?
Havuç, piyasa değeri bakımından dünyanın en önemli ürünlerinden biri. Yüksek mahsul verimine sahip olan havucun, mümkün olan en çok sayıda tarladan sofraya ulaşmasını sağlamaya yardımcı olmak, gıda israfını azaltma konusunda son derece olumlu bir etkiye sahip olacaktır.
Havuçlar ve uzun ömürleri üzerinde en fazla etkiye sahip olan geometrik ve çevresel faktörlerin belirlenmesine odaklanan çalışma, uzunlamasına ikiye bölünmüş yüz adet Lancashire Nantes havucu kullanılarak gerçekleştirildi.
Kalıntı gerilimler ve dehidrasyonun yumuşama ve kıvrılma davranışının arkasındaki iki temel faktör olduğu tespit edildi. Havucun nişastalı dış tabakası (korteks) yumuşak merkezi damardan (vasküler silindir) daha serttir. Bilim insanları, havuçların stres farkının dengesiz hale gelmesi nedeniyle kıvrıldığı sonucuna vardı. Dehidrasyon (su kaybı) daha fazla güç kaybına yol açarak havuçların daha fazla kıvrılmasına neden oldu.
Meyve ve sebze israfını nasıl önlenebilir?
Bath Makine Mühendisliği Bölümü’nde kıdemli öğretim görevlisi ve araştırma makalesinin yazarlarından biri olan Dr. Elise Pegg, “Kesilmiş bir havucun zaman içinde kıvrılmasını matematiksel olarak temsil ettik ve kıvrılmaya katkıda bulunan faktörleri gösterdik. Hedefimiz, havuç işlemenin sürdürülebilirliğini iyileştirmenin ve mümkün olduğunca uzun ömürlü hale getirmenin yollarını aramaktı.
Bir gıda üreticisinin süreçlerini değiştirmek, gıda israfını azaltmak ve paketleme ve nakliyeyi daha verimli hale getirmek için kullanabileceği bir metodoloji ürettik. Bu tür sistemlerdeki bükülme davranışını anlamak, daha yüksek dayanıklılığa sahip ürünler tasarlamamıza ve üretmemize yardımcı olabilir” diye konuştu.
Ekip, üreticilere havuçların doğal özelliklerini korumak ve yenilebilir ömürlerini artırmak için soğuk, nemli, hava geçirmez ve nem kontrollü ortamlarda işlenmesini tavsiye ediyor.
Araştırmacılar ayrıca, çalışmanın kesilmiş kök sebzelerin deformasyonunu tahmin etmek için bir metodoloji sağladığına inanıyor ve prosedürün diğer bitki yapılarına da uygulanabileceğini ekliyor. Bu da gıda üreticilerine, paketleme ve gıda işleme süreçlerinin tasarımında uygulanabilecek ve potansiyel olarak gıda israfını azaltabilecek bir rehber sunuyor.
Araştırmadan elde edilen sonuçlar Royal Society Open Science dergisinde yayınlandı.
www.gidahatti.com/haber/19582093/bilim-insanlari-sebzeleri-daha-uzun-sure-taze-tutmanin-yolunu-buldu
