Spagetti, İtalyanca orijinli ince, uzun ve silindir şeklinde olan bir makarna çeşidi. İtalyanların milli yemeği olarak adlandırmak yanlış olmaz.
Spagetti ya da genel olarak pasta diye tanımlanan makarna türü yiyecekler her ülkede çok sevilen ve tüketilen gıdalardan. Ülkemiz hem üretim hem de tüketimde önemli merkezlerden.
Türk makarna sektörünün büyüklüğü yaklaşık bir milyar dolar civarında.
İhracat miktarı da bir milyon üçyüz yetmiş bin tonu aşıyor. Bu rakamlar, İtalya’dan sonra en çok makarna ihraç eden ikinci ülke olduğumuz anlamında.
Türkiye’de şimdilerde kişi başına tüketim yıllık bazda sekiz kilogramları aşıyor.
Spagetti, zengin İtalyan mutfağının zirvesi. Bu mutfakta tarihler milattan önceki dördüncü yüzyıla kadar gidiyor ve içinde Etrüksten antik Roma’ya, Bizanstan Yahudi ve Arap mutfağına kadar hibrit bir kültürün tüm öğelerini taşıyor. Hatta tarihte bilinen en eski yemek yazarı milattan önce dördüncü yüzyılda Sicilya’nın Siracausa kasabasında yaşayan Arkestratus olarak kayıtlara geçmiştir. 13. yüzyıldan kalma Liber de coquina isimli bir kitapda Napoli usulü ilk pastello tariflerine rastlıyoruz. Bir yüzyıl sonrasında, Vatikan’da Maestro Martino, Libro de arte coquinaria adlı eserinde ince bir demir çubuğa hamur sarıldıktan sonra güneş altında kuruttuğu, Maccaroni Siciliani adlı yemeğin tarif eder. Bu konu ile ilgili önemli eserlerden birisi de Papa V. Pius’un aşçısı Bartolomeo Scappi’nin 1570 yılında yazdığı beş ciltlik operasıdır ki, içinde bin çeşit tarifi bulmak mümkündür.
PEK ÇOK ÇEŞİDİ VAR
Tüm bu tarihi dökmünü verdiğimiz kitaplarda, geleneksel İtalyan yemekleri içinde değişik sebze ve meyvelerin kullanıldığı, birçok sos ve et türünün tüketildiği görülse de küresel bağlamda en çok bilinen ve hatta sevilen İtalya’ya özgü yemeğin spagetti olduğu bir gerçektir.
Bizim mutfağımızın eriştesi, İtalyada boyut ve şekil olarak sayısız çeşitlilik içinde insanın başını döndürür.
Spagetti, maccheroni, penne, linguine, fusilli ve lazanya şekilli makarnalar, içlerindeki malzemelere göre tortellini ve ravioli olarak servis edilerek ‘dente’lenir!
(İtalyanca ısırmak anlamında)… Bu makarna türleri kuru ve taze olarak üretilir ve iki yıla kadar da dayanabilir. Bugün İtalya’da yaklaşık iki yüz bin çiftlik, makarna için durum buğdayı üretmekte, 360 uluslararası şirkette on bine yakın çalışan beş milyar dolarlık bir artı değer yaratmakta. İtalya’da kişi başına yıllık makarna tüketimi 25 kilogramları bulmakta. En çok ihracat yaptığı ülkeler ise Amanya, Fransa ve Amerika.
4 OCAK MAKARNA GÜNÜ
Spagetti kelimesi o kadar ünlü ki, birçok sosyal disiplinde de kullanılıyor.
Örneğin kamuoyunda parodi bir din olarak tanınan Pastafaryanizm’in kilisesi uçan spagetti canavarı (The Church of the Flying Spaghetti Monster) olarak isimlendirilmiş. Ya da Spagetti Western filmleri buna en iyi örnek olabilir: 1960 ila 1975 yılları arasında İtalyan yapımcı ve yönetmenlerin çektiği ItaloWestern tarzındaki kovboy sinema filmleri bu isimle anılıyor.
