Türkiye, Avrupa ve Ortadoğu için ekmek (buğday) ne kadar önemli ise Asya için de pirinç o kadar önemli. Her ne kadar “Tahıl Ambarı Konya” ifadesi beton aşkımızla çocukluğumuzda kaldı ve Ukrayna’dan gelecek buğdaya bağımlı hale geldiysek de benzeri durum pirinç için de geçerli. Ziraat Mühendisleri Odası verilerine göre 2004’de sadece 139bin ton pirinç ve çeltik ithal ederken, günümüzde bu rakamlar çelişkili olsa da çok çok daha fazladır. Öyle ki %34-45 arası değişen gümrük vergileri, son bir yılda sıfırlanmıştır.
Gelelim yurtdışındaki duruma, ilk darbeyi en büyük pirinç ihracatçısı Hindistan vurdu. 23 Temmuz’da ülkeye yetmesi ve iç fiyat artışını durdurmak için basmati olmayan pirincin ihracatını yasakladı. Bu durum Asya için o kadar önemli ki, Singapur kendine istisna tanınması için Hindistan’a başvurdu. Ardından bölgenin ikinci büyük pirinç tedarikçisi Tayland, artan hava sıcaklıkları ve az su nedeni ile üretim miktarının ciddi azalma gösterdiğini açıkladı. Ve son olarak Çin’i etkisi altına alan tayfun, pirinç üretiminin %23’ünü sağlayan 3 eyalette verim kayıpları oluşturduğu bildirildi. Sonuçta uluslararası piyasa da pirinç fiyatları son 15 yılın en yüksek fiyatlarını görmüş oldu. Bu rakam Tayland için ton başına 648 dolara ulaştı. Bu satırları yazarken Sri Lanka Tarım Bakanı Amaraweera 20.000 hektara yakın çeltik tarlasının mevcut kuraklıktan etkilendiğini açıkladı. Büyüklerimizden gördüğümüz tabağında pirinç tanesi kalmayacak sözü, artık sadece o tanenin üretimi için harcanan büyük emeği değil, aynı zamanda fiyatını da bizlere düşündürmesi gerekiyor.
Geçen haftanın Asya gündemi
Bangladeş’te sivrisineklerden bulaşan Dang humması gün geçtikçe yayılıyor: yılbaşından bu yana 100bin vaka, 485. ölüm. Bengal kaplanlarının doğaya salınması planı durduruldu. TİKA, Noakhali şehrindeki Vahab Toyuba Hastanesi Kadın Doğum kliniğine tıbbi ekipman sağladı. Ağustos başından bu yana sel ve toprak kaymaları sonucu bir milyondan fazla insan evsiz kaldı ve 55’den fazla kişi hayatını kaybetti.
Çin‘de COVID-19 vakalarında Eris varyantı baskın hale geldi. Merkez Bankası bankalardan kredileri arttırmasını istedi. ABD ziyaretine tepki olarak Tayvan çevresinde askeri tatbikat yapıldı. Hilton, Çin’de yeni oteller açmaya devam ediyor. Suudi Arabistan ile Çin 1,33 milyar dolarlık anlaşma imzaladı. İran’dan petrol ithalatı artıyor. Çin’in yurt dışı doğrudan yatırımları ilk çeyrekte % 10,6 arttı.
Endonezya Boeing’den 24 F-15EX savaş uçağı satın alacak. Başkent Jakarta’da kamu personeli hava kirliliğini azaltmak için evden çalışacak. Yılbaşından bu yana 198 turist saygısız davranış ve vize aşımı nedeniyle sınırdışı edildi. Çin, Singapur ve Ukrayna’dan ithal sıcak haddelenmiş levhaya uygulanan antidamping vergisine yönelik inceleme başlatıldı.
Gürcistan‘a en çok turist gönderen ve en fazla ihracat yapan ülke Türkiye oldu.
Hindistan’ın uzaya gönderdiği Chandrayaan-3 aracının Ay’a yumuşak iniş yapması bekleniyor. Hindistan tarafından geliştirilen yerli İHA Tapas’ın prototipi düştü. BAE’den alınan 1 milyon varillik petrol dolarla değil, Rupi ile ödendi. Şiddetli sağanaktan 72 kişi öldü. Enflasyonu düşürmek için Rusya’dan ucuz buğday ithal edilecek. Artan fiyatlar nedeniyle McDonald’s ve Subway’den sonra Burger King de domatesi hamburgerden çıkarma kararı aldı. Yükselen fiyatları durdurabilmek için soğan ihracatına yeni vergiler getirildi. Apple, Hindistan’da iPhone 15 üretimine başladı. Hindistan Tabipler Birliği, hükümetin ucuz ilaç yazma zorunluluğuna tepki gösterdi.
