Mayıs ayında 90 lira olan zeytinyağının litresi temmuzda 160 liraya çıktı. Sadece 2 aylık artışın yüzde 80’e dayanması üzerine ihracat kısıtlaması geldi. Ekonomim Gazetesi’nden Ali Ekber Yıldırım’ın haberine göre Ticaret Bakanlığı, ihracatçı birliklerine sözlü olarak 1 Ağustos’tan 31 Ekim 2023’e kadar zeytinyağı ihracatını yasakladığını bildirdi. Karar yakın zamanda Resmi Gazete’de duyurulacaktır.
Türkiye’de en çok tüketilen yağ ayçiçeği yağı, ardından margarin, 3’üncü yağ zeytinyağı. Halkımız zeytin tüketmeyi seviyor ama yağına dokunmuyor. Çünkü ayçiçeği yağı ve margarin gibi çok daha ucuz alternatifler var. Zeytinyağının alternatifi var ama zeytinin yok. Hem coğrafyamız uygun olduğu hem de halkın severek tükettiği bir besin olduğu için büyük bir zeytin iç pazarımız var. Ama aynı büyüklükte bir zeytinyağı talebi olmadığı için zeytinyağında arz fazlası yurtdışına satılıyor. Bu nedenle dünyanın en çok “zeytinyağı” ihraç eden 7’nci ülkesi Türkiye ama zeytin ihracatında ilk 10’da değil. Çünkü zeytini tüketip yağını satıyoruz.
Bu nedenle zeytinde değil ama zeytinyağında fiyatları yurtdışındaki koşullar doğrudan etkiliyor. Çünkü uluslararası ticarete konu olmuş bir emtia durumunda zeytinyağı. Biraz da bu nedenle ona “sıvı altın” deniyor.
SIVI ALTINDA YÜZDE 50’LİK KAYIP
İklim değişikliğinin etkilerini her geçen yıl daha sert hissediyoruz. Akdeniz kuraklıkla boğuşuyor. İspanya, Portekiz ve İtalya başta olmak üzere, Avrupa’nın zeytin üreticisi ülkelerinde rekolte sert şekilde düşmüş durumda. İspanya gazetelerinden El Pais, aralık ayında rekoltenin geçen yıla göre yüzde 50 düştüğünü yazıyor. Rekolte düştükçe zeytinyağı fiyatları artmaya başlıyor. Yılbaşında 5 avroyu gören zeytinyağının borsa fiyatı yaz aylarında 7 avroya kadar yükseldi. Bu fiyat 2019’un iki katından fazla. Şişesiz, dökme zeytinyağı… Türk Lirası cinsinden 200 liranın üzerinde.
