İRFAN DONAT
Mazotta ÖTV artışı ve art arda gelen zamlar tarladan sofraya tedarik zincirinde gıda fiyatlarını yeni zirvelere taşıyacak. Son bir ayda yüzde 50’ye yakın zamlanan mazotla birlikte gıda enflasyonu da yükselmeye devam edecek.
Bu yıl meteoroloji uzmanları çok sıcak ve kurak bir yaz öngörüsünde bulunsa da ekonomik açıdan yoğun bir zam yağmuru bizi bekliyor gibi gözüküyor.
“Daha ne zammı, bitmedi mi?” dediğinizi duyar gibiyim ama gelen haberler filmin daha yeni başladığına işaret ediyor.
Gerekçesini hepimiz tahmin ediyoruz ama son haftalarda alınan kararlar ve yaşanan gelişmeler zam yağmurunun sağanağa dönüşme ihtimalini artırdı.
105 milyar TL: Bugünkü satış fiyatıyla çiftçinin mazota ödediği yıllık bedel
Enflasyonu iğneden ipliğe her üründe iliklerimize kadar hissediyoruz. Alım gücündeki azalmanın da etkisiyle harcamalarımızın bir kısmından feragat etme imkanımız olsa da mesele gıda olunca bu pek mümkün değil.
Belki kimilerine göre mümkün gibi görünebilir ama insanoğlunun sağlıklı gelişimi açısından çok tavsiye edilesi bir durum değil.
Gıda dediğimiz vakit de hikayenin başlangıcı tarlaya kadar uzanıyor.
Çiftçinin mazot bedelinin yüzde 38.5’i ÖTV ve KDV
Burada da en göze batan ve son dönemde fiyatı en çok tartışılan girdi kalemi mazot.
Mazot için tarımsal üretimde “girdilerin efendisi” desek yanlış bir tabir olmaz herhalde. Zira tarımsal üretimin her aşamasında kullanılıyor.
54 milyar TL: 2023 yılı tarımsal destek miktarı
Ekeceğiniz tohumu, atacağınız gübreyi ya da yapacağınız zirai mücadeleyi mutlaka bir ekipman ile gerçekleştirmeniz lazım. Neredeyse tüm alet ve makineleri çalıştıracak ana araç da traktördür. Traktör de mazotla çalışıyor.
İşte o mazot fiyatları, son 1 ayda yüzde 47 zamlandı.
40 milyar TL: Çiftçinin mazota ödediği vergi miktarı
Akaryakıtta ÖTV oranlarını artırma kararının Resmi Gazete’de yayımlandığı 16 Temmuz’dan bu yana ise (sadece son 12 günde) motorine yüzde 33 zam geldi.
Art arda yaşanan fiyat artışlarının kırsaldaki üretim maliyetlerine yansıması kaçınılmaz.
Tarımsal üretim maliyetlerinde mazotun rolü ve etkisini anlamak için Türkiye Ziraat Odaları Birliği’nin (TZOB) paylaştığı bilgiler durumun vahametini net şekilde ortaya koyuyor.
Çiftçinin bugün litresi 35 TL’den kullandığı mazot fiyatının yüzde 22’sini ÖTV oluşturuyor. Mazotta uygulanan KDV’yi de eklediğinizde çiftçinin mazota ödediği bedelin yüzde 38.5’ini vergiler oluşturuyor.
2022 yılı verileri baz alındığında, Türkiye’de tüketilen 24.5 milyar litre mazotun yaklaşık yüzde 12’sine denk gelen 3 milyar litrelik kısmı tarımda kullanıldı.
Bugün akaryakıt istasyonlarındaki ortalama satış fiyatlarıyla çiftçinin mazota ödediği toplam miktar 105 milyar TL’ye yaklaşıyor.
Bu durumda üreticiden alınan mazot vergisi 40 milyar TL’yi aşıyor.
Devletin 2023 yılı için açıkladığı toplam tarımsal destek miktarı ise 54 milyar TL. Yani çiftçinin ödediği mazot vergisi tarıma verilen toplam destek miktarının yaklaşık yüzde 75’ine denk geliyor.
Bir başka deyişle, çiftçi devletten aldığı toplam tarımsal desteğin dörtte üçünü sadece mazota ödediği vergiyle devlete iade ediyor.
Şimdi bu hesap kitabın ardından haklı olarak tarım sektöründe faaliyet gösteren sivil toplum kuruluşları soruyor:
Mazot çiftçi için özel tüketim midir? Tarımsal faaliyetlerde mazot kullanımı lüks müdür? Denizlerde ticari olarak faaliyet gösteren tekne ve yatlara ÖTV’siz mazot imkanı sağlanırken, tarımsal faaliyetin vazgeçilmez girdisi konumundaki mazota uygulanan ÖTV ve KDV adil midir?
https://gazeteoksijen.com/yazarlar/irfan-donat/mazota-zam-geldikce-gida-fiyati-gaza-basacak-184739
