Nisan-mayıs yağışları sayesinde hububat ve bakliyatta rekolte iyi ama üreticiyi bu sefer de fiyatlar üzdü. Talep zayıf olunca TMO’nun açıkladığı hububat alım fiyatları havada kaldı. Serbest piyasada rakamlar geçen yılın altına geriledi. Buğday fiyatı düşük giderken, ekmeğin fiyatı ise yüzde 50 arttı.
Türkiye’de tarım tam manasıyla bir kumara dönüştü. Ya da çok bilinmeyenli bir denklem mi desek?
Bazı yıllar üretim bol ama fiyatlar düşük seyredince üretici zarara uğruyor. Bazılarında ise üretimde kayıplar yaşanıp fiyatlar yükselince tüketici mağdur oluyor.
Buna bir de iklimsel faktörler ve maliyetlerdeki değişkenliği eklediğinizde evdeki hesap çarşıya bir türlü uymuyor. Günün sonunda üretici de tüketici de bu işten zararlı çıkıyor. Bu yıl da benzer bir tablo ile karşı karşıya gibiyiz. Tarım ve gıda piyasası açısından ilginç bir dönem yaşanıyor.
Kurak geçen sonbahar ve kış aylarında rekolteye ilişkin risk senaryoları gündeme gelirken, nisan-mayıs (hatta haziran) yağışları yüzleri son anda güldürdü.
21.5 milyon ton: Türkiye’nin 2022/23 buğday rekolte tahmini
%50: Temmuzda ekmeğe gelen zam oranı
Üreticinin rekolte kaybına ilişkin endişesi bu sefer fiyatlarda kendini gösterdi. Zira yoğun ithalatın da etkisiyle depoların ağzına kadar dolu olduğu bir dönemde yeni sezon mahsulü de bol olduğu için ürünleri koyacak yer kalmadı.
Toprak Mahsulleri Ofisi (TMO) tarafından alım için randevu tarihi haftalar sonrasına verilince taban fiyat sözde kaldı. Piyasa da iştahsız davranınca arzdaki fazlalık serbest piyasada fiyatları geçen yılın altına çekti. Bu da mevcut maliyetler ve artan enflasyon karşısında çiftçinin zararı anlamına geliyor.
Kaldı ki TMO’nun iki-üç hafta sonrasına randevu verdiği çiftçi eğer tarlasına ikinci bir ürün ekecekse zamanla yarışıyor demektir, öyleyse randevu için nasıl bekleyecek?
Buğday ambarı olarak bilinen Konya ve yöresinde ise hasat yeni yeni yoğunlaşmaya başlıyor ve temmuz sonuna kadar sürecek. Hasat arttıkça piyasanın daha da sıkışmasından endişe ediliyor.
Serbest piyasa fiyatı geçen yılın altında
TMO’nun bu sezon prim dahil ton başına 9 bin 250 TL olarak açıkladığı ekmeklik buğday fiyatı bu aralar borsalarda 6 bin 800 – 7 bin 200 TL’den işlem görüyor. Nakliye, stopaj gibi kesintilerin ardından çiftçinin eline geçen net rakam 6 bin 500 TL ve altına kadar gerileyebiliyor. Geçen sezon TMO’nun açıkladığı ekmeklik buğday alım fiyatı prim dahil 7 bin 450 TL idi. Özetle bu sezon, serbest piyasada geçen yılın bile altında bir buğday fiyatı söz konusu.
