Türkiye’de muz üretimi, Tarım ve Orman Bakanlığının yürüttüğü çalışmalar sonucu 5 yılda yüzde 139,4 artarak 2021 itibarıyla 883 bin 445 tona yükseldi. Tarım ve Orman Bakanlığına bağlı TAGEM’in AR-GE çalışmaları, muz üretimi ve veriminin artışında etkili oldu.a
Türkiye İstatistik Kurumu verilerinden derlenen bilgiye göre, 2017-2021 döneminde ülkede muz üretilen alan ve ürün miktarı düzenli artış gösterdi. 2017’de 369 bin ton muz üretimi gerçekleşirken sonraki iki yılda sırasıyla yaklaşık 499 bin ton ve 548 bin tonluk üretim kaydedildi. Geçen yıl ise üretim 2020 yılına kıyasla yüzde 21,3 artarak 728 bin tondan 883 bin tona yükseldi. Böylece Türkiye’de muz üretimi son 5 yılda yüzde 139,4 artış gösterdi.
Muz üretiminin yarısından fazlası Mersin’de gerçekleştirildi. Kentte geçen yıl 455 bin ton civarında üretim yapıldı. Bu ili söz konusu dönemde yaklaşık 376 bin tonla Antalya takip etti. Muz üretiminde Adana, Hatay ve Muğla’da dikkati çeken iller arasında yer aldı. Düşük miktarlarda da olsa Manisa, Denizli, İzmir ve Osmaniye’de muz üretimi yapıldı.
Üretim alanlarına bakıldığında 2017’de 68 bin 211 dekarda muz üretimi gerçekleştirilirken bu rakam geçen yıl 122 bin 864 dekara yükseldi.
Muz ihracatı geçen yıl 373,4 tona yükseldi
Artan üretimle birlikte muz ihracatında artış, ithalatında ise azalış gözlendi. 2017’de 9,4 ton olan ihracat geçen yıl 373,4 tona çıktı. Muz ihracatı söz konusu dönemde değer olarak ise 10 bin dolar civarından 277 bin dolar seviyesine yükseldi. Böylece son 5 yılda 455,5 tonluk muz ihracatıyla 450,9 bin dolar gelir elde edildi.
Muz ihracatında geçen yıl Suriye, Kuzey Kıbrıs Türk Cumhuriyeti ve Gürcistan öne çıkan ülkeler oldu.
İthalat ise aynı dönemde 207,9 bin tondan 119,3 bin tona gerildi. İthalat yapılan ülkelerde ise 114,4 bin ton ile Ekvator ilk sırada yer aldı.
TAGEM’in AR-GE çalışmaları meyvesini verdi
Tarım ve Orman Bakanlığına bağlı Tarımsal Araştırmalar ve Politikalar Genel Müdürlüğü (TAGEM), Mersin Alata Bahçe Kültürleri Araştırma Enstitüsü tarafından muz üretiminde verimi, kaliteyi ve raf ömrünü artırmak için bugüne kadar 13 proje gerçekleştirildi.
TAGEM’in muz üretimini ve verimliliğini artırmak amacıyla yaptığı AR-GE çalışmaları meyvelerini verdi ve dekara muz verimi bir önceki yıla göre yüzde 9 artış gösterdi
Dünya muz üretiminde Türkiye’nin payı, 2015 yılında yüzde 0,23 iken 2020’de yüzde 0,55’e yükseldi. Alata Bahçe Kültürleri Araştırma Enstitüsü tarafından ülke şartlarına uygun geliştirilen ve tescil ettirilen “Dwarf Cavendish”, “Grand Nain”, “Alata Azmanı” çeşitlerinin üretimdeki payı yüzde 91’e kadar yükseldi.
Öte yandan tescil ettirilen çeşitlerin fidan üretim ve pazarlama hakları özel sektöre devredildi. 2020’de üreticilerin fidan talepleri karşılanmaya başlandı. Özel sektör bu çeşitlerin fidanlarını doku kültürü yöntemiyle üreterek muz üreticilerine pazarlıyor.
Yeni geliştirilen muz çeşitleri, birim alandan daha yüksek verim sağlarken meyve kalite özellikleri daha yüksek ve soğuğa tölerant (açık alanlarda yetiştiriciliğe uygun) özelliğe sahip bulunuyor.
