Türkiye’den ihraç edilen kirazın yüzde 40’ı Afyonkarahisar’da üretiliyor. Ancak, gümrükleme ve ilaç kalıntı (pestisit) tayinini yapacak labaratuvar olmadığından ihracat başka illerden yapılıyor.
Türkiye’de yılda ihraç edilen 60 bin ton kirazın yüzde 30’unu tek başına karşılayan Sultandağı ilçesinde üretilen kiraz Manisa ve Bursa ve diğer illerinden yurt dışına gönderiliyor İngiltere Kraliçesinin sofrasına kadar giden Tadiki olarak markalaşan kirazdan üreticinin daha fazla gelir elde etmesi ve ile daha fazla katma değer elde edilmesi için bir labaratuvara ihtiyaç duyulduğu belirtildi. Sultandağı Meyveciliğini Yaygınlaştırma ve Geliştirme Derneği (SUMEYDER) Başkanı ve AKÜ Sultandağı MYO Müdürü Yrd. Doç. Dr. Kemal Karayormuk, ihracatın başka illerden yapıldığı için Afyonkarahisar envanterinde görünmediğini söyledi. Labaratuvar ve gümrüklemenin burada yapılması durumunda büyük firmaların buraya yatırım yapacağını belirten Karayormuk, “Sadece ürün tek başına yeterli olmuyor. Ürünü ihracata işlemeden göndermezsiniz. Soğuk zincir olması gerekiyor. Yani katma değer sağlayan endüstri olması gerekiyor. Bu işlemlerin hepsi labaratuvar ve gümrüklemenin yapıldığı yerde yapılıyor.” dedi.
Endüstrinin kurulmasıyla ürünün daha değerli hale gereceğini ve mahallinde işlemler yapılarak ihracata gidebileceğini ifade eden Karayormuk, şimdi firmaların toplama, taşıma, nakliye, numune alma, işleme, belge alma işlemlerini il dışında yaptırdığından bu maliyetleri üreticiye yansıttıklarını dile getirdi.
Karayormuk, kiraz üretimin akredite bir ihtisas labaratuvarı olmadığı için Afyonkarahisar ili ihracat envanterinde görünmediğini kaydetti. Karayormuk, “Biz üretiyoruz ama üretilen ürünün katma değerini başka iller alıyor. Ürünü burada üretiyorsak bu katma değerin burada kalması gerek diye düşünüyorum. Labaratuvar ve gümrüklemeyle birçok firma buraya gelip yatırım yapacak. Vergisini burada verecek, işçi çalıştıracak. Yani Afyon kirazı üretip kaymağını başkası yemeyecek.” diye konuştu.
“LABARATUVAR YAKLAŞIK 1 MİLYONA MALOLUYOR”
Afyonkarahisar Ticaret Borsası Başkanı Mehmet Mühsürler de labaratuvar kurmak için alt yapı çalışmalarını sürdürdüklerini söyledi. Dışarıdan ortak kurulacak bir şirketle bu işin yapılabileceğini ifade eden Mühsürler, yaklaşık maliyetin bir milyon lirayı bulacağını anlattı. Labaratuvarın verdiği sonuçların dünya çapında geçerliliği olacağını kaydeden Mühsürler, ihracatçı büyük firmaların gelip buraya işleme, paketleme, ambalajlama ve soğuk zincirlerini kuracaklarını bu durumun hem ürün değerini arttıracağını hem de yeni istihdamla katma değer sağlayacağını kaydetti. Bölgeye her sene farklı firmaların geldiğini bazılarının da köylüyü mağdur ettiğini ifade eden Mühsürler, gümrük hem de gıda analiz labaratuvarının kurulmasıyla ciddi firmaların yatırım yapacağını dile getirdi.
“KİRAZI ÜRETEN DEĞİL İŞLEYEN KAZANIYOR”
CHP Afyonkarahisar Milletvekili Ahmet Toptaş da Sultandağı’nda kiraz üreticisinin sıkıntılı olduğunu ifade etti. Kendisinin ürettiği kirazın fiyatının başkasının belirlendiğini belirten Toptaş, sözlerini şöyle sürdürdü; “Kendisi üretiyor ama alanlar başka yerde işlediği için kirazın katma değeri burada kalmıyor. Kirazı üreten değil ama işleyenin kar etmesi durumunun değişmesi için her kesim üzerine düşeni yapmak zorundadır.” Toptaş, Tadiki’nin dünyanın her yerinde önemli bir kiraz markası olacağına inandığını da ifade etti.
HER 3 KİRAZDAN BİRİ TADİKİ
Dünyaca ünlü Afyonkarahisar Sultandağı kirazı iki yıl önce yapılan çalışmalar sonrasında Tadiki markasını aldı. Yılda üretilen 40 bin ton kirazın yüzde 60’ı ihraç ediliyor. Türkiye’nin kiraz ihracatı yılda 60 bin ton civarında. Sultandağı, ülke ihracatının yüzde 30’unu karşılıyor. Her ihraç edilen üç kirazdan birisi Tadiki kirazı olarak yurt dışına gidiyor. Göl ve dağ havası içinde adeta bir klima havası etkisinde yetişen kirazların, aroma ve renk ve koku olarak hiçbir kiraza benzemiyor. Sultandağı’nda 2 bin 500 kiraz üreticisi 22 bin hektarlık alanda kiraz üretimi yapıyor. Tadiki, büyük zincir marketlerde de yerini almaya başladı.
(CİHAN)
