Türkiye, kendine özgü gıda ürünleri bakımından adeta bir hazineye sahip olmasına rağmen, bu potansiyeli ekonomik değere dönüştüremiyor. Sadece peynir kategorisinde kayıtlı 195 çeşit bulunuyor. Sektör temsilcileri, coğrafi işaretli ürünlerin teşvik ve markalaşma ile hem çiftçi refahını artıracağını hem de ekonomiye katkı sağlayacağını belirtiyor.
Avrupa Birliği tarafından yerel ürünlerimize verilen coğrafi işaretlerin sayısı gün geçtikçe artıyor.En son Afyon Pastırması ile beraber 34 ürünümüz AB tarafından coğrafi işaret olarak tescil edildi. Ürünler tescil ile değer kazanıyor ama ekonomiye yansıması yok denilecek kadar az. Sadece peynir alanında kayıt altına alınan 195 çeşit bulunuyor. Ancak coğrafi işaretli ürünlere teşvikle doğru pazarlama stratejileri ve markalaşma ile hem çiftçi refahını artıracağını hem de ekonomiye katkı sağlayacağını belirten temsilciler, yerel ürünlerin ihracat pazarlarında yükselişi için devlet teşviklerinin gözden geçirilmesini talep ediyor.
Yüzyıllardır süregelen geleneksel yöntemlerin sadece bir üretim tekniği değil, aynı zamanda kültürel bir mirası ve yaşam biçimini de ifade ettiğini aktaran Ambalajlı Süt ve Süt Ürünleri Derneği Başkanı Harun Çallı, “Günümüzde modern tesislerde üretilen süt ve süt ürünleri, büyük ölçüde bu geleneksel bilgi birikimi ve deneyim üzerine inşa edildi. Bu nedenle, geleneksel metotların korunması ve desteklenmesi, modern süt endüstrimizin geleceği için hayati bir öneme sahip” dedi.
Coğrafi tescilli 79 çeşit süt ürünü bulunuyor
Coğrafi işaretin ürünün kalitesini, ününü veya diğer özelliklerini o coğrafi bölgeye bağladığına dikkat çeken Çallı, “Coğrafi işaretler, tüketicilere ürünün orijinalliğini ve kalitesini garanti ederken, üreticilere ise haksız rekabetten korunma imkânı sağlar. Türkiye’de Karaman Divle Obruğu Peyniri Tulum Peyniri, Erzincan Tulum peyniri, Maraş Dondurması, Kars Kaşarı, Susurluk Ayranı, Tonya Tereyağı, Antep Sıkma Peyniri gibi 79 farklı süt ve süt ürünümüz coğrafi işaretle tescillendi. 44 coğrafi işaretli peynirimiz mevcut. 42 süt ürününün ise tescili başvuru aşamasında bulunuyor. Coğrafi işarete konu olabilecek 121 adet ürünümüzün olması sektörün ekonomik potansiyelini göz önüne seriyor” diye konuştu.
Ezine peyniri ve Silifke’nin meşhur yoğurdu ise Avrupa’da tescil edilen ilk süt ürünleri olduğunu açıklayan Çallı, Erzincan ve Tunceli’nin dağlarında zorlu koşullarda üretilen meşhur tulum peynirin yakın zamanda AB tarafından tescillendiğini aktardı. Çallı, Van Otlu peyniri, Erzurum Civil peyniri, Erzurum Göğermiş peynir, Bergama peyniri, Urfa peyniri, Şanlıurfa Sade Yağı, Edirne Beyaz Peyniri, Afyon Manda Yoğurdu, Tavas Yanık Koyun Yoğurdu, Karapınar Koyun Yoğurdu gibi süt ürünlerin ise AB’den coğrafi tescil almak için sırada beklediğini bildirdi.