MESUDE ERŞAN
Türkiye, obezite sıklığı açısından Avrupa birincisi. Ortalama yüzde 32. Erkeklerin yüzde 20.5’i, kadınların ise yüzde 41’i obeziteli birey. Bir o kadar da fazla kilolu, yani obezite adayı birey var. Ekonomik koşullar, daha ucuz ama sağlıksız ve şişmanlatan gıdalara itiyor.
Karbonhidrat çok yeniyor, çünkü ucuz
Obezite, genetik, epigenetik, çevresel, sosyoekonomik birçok faktörün etkileşimi sonucunda ortaya çıkıyor. Ancak özellikle sağlıksız beslenme alışkanlıklarının ve fazla yemenin obezite gelişmesine etkisi büyük.
Türkiye Obezite Araştırma Derneği Başkanı Prof. Dr. Dilek Yazıcı’ya göre obezite bir ‘irade sorunu’ değil, kronik ve kompleks bir hastalık. Sosyo ekonomik durumun yeme alışkanlıklarının şekillenmesinde etkisini hatırlatan Yazıcı, “Karbohidrat ağırlıklı yiyeceklerin daha ucuz olması nedeniyle, ekonomik güçlük yaşayan kişilerin bu şekilde beslenmeye zorunlu olduklarını görüyoruz” dedi.
Çok yoğun iş hayatı olanların yemek yemek için bulabildikleri kısıtlı zamanda çabuk tüketilebilen fast-food veya hazır paket gıda tercih ettiklerini belirten Yazıcı, şunları söyledi: “Dışarıdan alınan hazır gıdaları yeme alışkanlığı, paketlenmiş gıdaların fazla tüketilmesi de obezite gelişiminde rol oynar. Fast-food denilen gıdalar genellikle zamandan kazanmak için kısa sürede tüketilmek için geliştirilmiş, ancak çoğunlukla rafine karbonhidratlardan zengin, bitkisel liflerden fakir, aşırı yağlı, enerji-yoğun yiyecekler. Ayrıca iş yemekleri veya seyahatlerine çıkanlarda kontrolsüz yemek tüketimi görülebiliyor. Kişilerin tükettikleri gıdaların içeriğini bilmeleri, ne tükettiklerinin farkında olmaları önemli. Paketli gıdaların etiketlerinde yer alan gıda bileşenleri ve kalori miktarını takip edebilmek fazla kalori alımının engellenebilmesi açısından büyük önem taşıyor.“
Çocukları sağlıksız gıdalarla ödüllendirmeyin
Çocuklara ödül olarak sağlıksız gıdalar verilmesini de eleştiren profesör şöyle devam etti: “Çocukluktan itibaren sağlıksız yeme alışkanlığı geliştirilmesi kilo alımını kolaylaştırır. Sağlıksız yeme alışkanlığından kastımız, basit karbonhidrat, doymuş yağ ağırlıklı, liften fakir beslenmek. Paketlenmiş gıdaların çocuklar hedeflenerek pazarlanması, reklamlarda yaygın yer alması tüketimlerinin artmasına neden oluyor. Bu davranışları genlerine kodlanıyor. Şekerli içecek tüketimi de obezite riskini artırıyor. Özellikle çocukluk çağında bu gıdaların tüketilmesine alışılması, erişkinlikte de alışkanlığın sürmesine yol açıyor.”
